maniere van gelijckheyt, de Ideen, Capriccien, Fantaſyen of Invallen van ’t ontwerp genaemt, die ſich ſoo wel in de Muſijck, Schilderkonſt als in andere konſten openbaeren, verre afgeſcheyden van de gemeene maniere: De onbeſtandigheyt wort door de Ionckheyt afgebeelt, en de veranderlijckheydt, door de verſcheydentheydt van de verwen.
Het Bonnet met verſcheyden veeren, vertoont, dat deſe verſcheydentheyt van ongemeene handelingen, voornaemlijck uyt de fantasyen heerkomt.
De Spoore en de Blaesbalck betoonen, dat de Fantaſtike vaerdigh is, om ’s anderen Deughd, te vleyen en te ſtreelen, of dieſſelven gebreecken met Spooren te pyckeeren en ſteken.
Fortuna. Avontuyr.
_p_130_Fortuna.jpg)
EEn Vrouwe ſwevende op eenen boom, die mette oogen verbonden is, en die met eenen langen ſtock op de tacken deſſelven ſlaet, alwaer van boven eenige gereetſchappen nedervallen, die tot verſcheyden bedieningen behooren, als Scepters, Kroonen, Edelgeſteenten, Wapenen, Boecken &c. En aldus maeltſe Donus af.
Eenige noemen de Fortuyne de werckende kracht der Sterren, diewelcke de natuere der Menſchen verſcheydentlijck beſtiert, bewegende de ſinnelijcke genegentheyt: en daer door, buyghtſe dieſelve oock, op een ſeeckere maniere, doch ſonder de reedelijcke genegentheyt gewelt aen te doen, en ſonder datſe daer door in ’t wercken eenige dwangh gevoelt: Maer in deſe Beeldeniſſe, wortſe alleen genomen voor die ſaecke, die by geval geſchiedt, en dieder kan weſen in die dingen, die ſonder opmercken van den Wercker altemets plaghten te gebeuren: diewelcke, om dat dieſelve dickwijls groot quaed of groot goed, aenbrengen, ſoo hebben de Menſchen, die dit niet konden begrijpen, wat het voor een ſaecke ſoude mogen weſen, die iets ſoude konnen te wege brengen, ſonder dat de Wercker daer van weet, door haere inbeeldingen, een Vrouwe verſiert, die daer ſoude weſen een Heerſcherinne van dit werck, haer noemende de Fortuyne. En aldus wortſe, door den Mond van de onwetende, altijt geheeten. Blind wortſe, in ’t gemeen, afgebeelt, om uyt te drucken, datſe d’eene niet meer als d’ander gunſtigh is, maer lieft en haet dieſelve ſonder onderscheyt, vertoonende wat teycken ’t geluck haer vertoont. Waer door het gebeurt, datſe eenen boeve op den hooghſten trap van eere verheft, diemen behoorde aen een galge te hangen; en een ander die groote eere waerdigh is, doetſe in groote ellende en armoede vervallen. Maer dit ſegh ick, nae ’t geene de Heydenen en ’t onwetende volckjen daer van verhaelen: Doch dit is de waerheyd, dat alles door de Godlijcke Voorſienigheyt wort beſtiert, gelijck D. Thomas ſeyt. De Menſchen die onder den boom ſtaen, geven getuyghniſſe van de oude ſpreucke, te weten, dat een yder Menſch Heer of Wercker is van ſijn eygen Fortuyne. Hoewel ’t waer is dat iemant, gelijckmen ſeyt, kan geluckigh weſen, nochtans ſoo hy niet van een goet oordeel is, om den wegh des levens, door een behoorlijck middel te rechten, ſoo is ’t niet mogelijck dat hy kan komen tot het eynde, waer toe hy, door ſijne werckinge, begeert te geraecken.
