Deſe beeldeniſſe gelijckt ſeer de Oratie of Aenroepinge, hebbende een ſelve voorwerp en een gelijck eynde.
De gevouwen handen en gebogen knyen drucken de uytwendige werckingen van den Menſch uyt: Maer het hoofd ten Hemel verheven, en de vlamme daer uyt vliegende, bedieden de inwendige genegentheden van hert en ſinnen.
Edifitio overo un sito. Gebouw of Wooningh.
DE Oude gaven door een ſteen, die aen een draet was vaſt gemaeckt, een Gebouw of Wooninge te kennen, of eenigh gemaeckt werck, om dat de Gebouwen in geender manieren konnen gerecht werden, ten zy men met naerſtigheyt ſoecke de rechtigheyt van de ſyden, en dat door het Waterpas. Daerom moetmen in ’t bouwen dit eerſt waernemen, dat alle wercken mettet Waterpas of loot mogen over een komen, en dat die van geener ſyde eenige ſcheevigheyt of nederhanginge, in ſich hebben. Daerom ſoo kan men deſe beeldniſſe door een Man vertoonen, die een Waterpas of loot in de eene hand heeft, om ’t ſelve met oordeel en konſt te gebruycken.
Giurisdittione. Gebiet, Heerſchappye.
EEn Man in purper gekleed, die in de rechter hand eenen Scepter draeght, ’t welck een waerachtigh kenteycken is van de natuerlijcke heerſchappye, en in d’ander hand droegh men de Faſci Conſulares, of de Borgemeeſters Roeden, die om de bijlen gebonden waeren, tot een teycken van heerſchappye.
Contritione. Berouw, Gebrokenheyt des herten.
EEn Vrouwe van een ſchoon en bevalligh opſicht, ſtaende metten vuyſt gereet, als of zy haer naeckte ſlincker borſt wilde ſlaen: de ſlincker arm houtſe recht uyt nae beneeden, doch de hand open zijnde, de oogen zijn vol traenen ten Hemel gekeert, met een droevigh en treurigh weſen.
Contritio of Gebrokenheyt des herten, is de allergrootſte droefnis die een ſondaer heeft, van dat hy de hooge Majeſteyt Gods vertoornt heeft; waer over de Schrijver van deſe Dichten aldus ſeyt:
O aengename ſmert, doch uyt een bittre grond,
Die my mijn ziel beroert door ’t roeren van de ſond.
Die trooſt en heyl ontfangh door ’t ſuchten en door ’t ſteenen,
Die my baert veel gelux door treurigheyt en weenen.
Die ſmert die andren druckt, doet my ten Hemel gaen,
En doet my al dien rouw en droeffenis verſmaen:
In u ſoo vind ick trooſt, veel ſoeter als de luſten,
’t Geen andren is als roet, dat doet my lieflijck rusten,
Mits ghy in mijn gemoed u Zeetel hebt gevest,
Verlaet ick deſe poel, en jaegh nae ’t allerbest:
Nae een verhemelt Choor, alwaer ick ſonder vreeſen,
Een Wandelaer gelijck en ſeer verheught ſal weeſen,
Die nae een ſnoode wegh van doorens en verdriet,
Sijn moede voeten ruſt en bloemkens weer geniet.
En Petrarcha ſeyt:
Ick beklage mijne verleden tijden.
Contritione. Berouw, Gebrokenheyt des herten.
EEn ſchoone ſtaende Vrouwe, met uytgeſpreyde hayren, in ’t wit gekleet, de borſt open, als of zy die met haer rechter vuyſt wilde ſlaen, mette ſlincker trecktſe haer aſchgrauwe kleederen uyt, diewelcke geſcheurt zijn, vertredende met aendachtige en ootmoedige mynen een Momaenſicht.
’t Berou wort van een ſeer ſchoon opſicht gemaeckt, om te betoonen, dat een boetveerdigh en verſlagen herte van God niet wort veracht, maer is een middel om de gramſchap Gods te verſoenen, gelijck David in den li Pſalm ſeyt, en is deſe als een tegenſtellinge der ſonde, of gelijck de Godgeleerde dat bepaelen, eene droefheydt die de Menſche neemt over ſijne eygene ſonden, met voornemen om die te belijden en te voldoen: De naem ſelve ſeyt S. Thomas, bediet anders niet, als een verbreeckinge en weghneminge van alle recht en verſchooninge, die de hovaerdie ſoude konnen voortbrengen, in eenigh goed dat in ons ſoude kenbaer zijn.
De Mom onder haere voeten bediet de verachtinge van de Werreldſche dingen, die ons ſchoon voor d’oogen ſchijnen, die ons
