INLEIDINGE.
wy de beeldniſſe van de Schoonheyt, op haere plaetſe, met het hoofd in de Wolcken hebben afgebeelt, met andere behoorlijcke toepaſſingen. Om dan alle gelijckniſſen en handlingen, en wat in yder voorſtel bequaemſt en gevoeghlijckſt is, wel te voegen, ſalmen letten op ’t geene de Rhetorici of Reedenaers waerſchouwen, te weeten, datmen door de bekende dingen de hooge moet ſoecken, door de prijſlijcke de doorluchtige, door de verachte de vuyle, door de lofwaerdige de heerlijcke. Vyt welcke dingen, een yder, ſoodaenige menichte van invallen, in zijn verſtand, ſal ſien voortſpruyten, indien hy niet meer als bot is, dat hy uyt ſich ſelve, van eene ſaecke alleen, die hem wort voorgeſtelt, ſal bequaem zijn, om ſmaeck en vernoeginge te geven, aen de begeerte van veelen, en aen verſcheyden verſtanden, om een beeld, op verſcheyden manieren, en dat altijd wel, af te maelen.
Ick weet boven deſe aenmerckingen, die in der waerheyt, met meerder naerſtigheyt, wel koſten werden uytgeleyt, niet meer te ſien, dat tot kenniſſe van deſe beeldeniſſen waerdigh is te ſchrijven, zijnde, in der daet, onderwijſingen, die aldereerſt zijn afgekomen uyt de overvloet van der Egyptenaeren geleertheyt, gelijck C. Tacitus getuyght, en dat die daer nae, metter tijd, zijn verciert en opgepronckt, gelijck Ioan. Goropius Becanus verhaelt: ſulx datmen deſe kenniſſe kan vergelijcken by een verſtandigh Man, doch die veele jaeren, naeckt en bloot in eenſaemheyt geleeft hebbende, en daer nae in den ommegangh der Menſchen verkeerende, ſich herkleet, ten einde andere, door de uytwendige ſchoonheyt des lichaems, ’t welck het beeld is, aengelockt zijnde, verlangen, om ten aldernauwſten, deſe hoedanigheeden te verſtaen, die de cierlijckheyt geven aen de ziele, dieder is de beteyckende ſaecke, en die eenſaem was, terwijl hy in eenſaemheyt leefde, en die van weinigen uytlanders was geliefkooſt. Alleene leeſtmen van Pythagoras, dat die uyt oprechte Liefde totte Wijsheyt, met groote ſlovernie door Egypten reyſde, alwaer hy de geheimniſſen der dingen leerde, die in deſe raedſelen waeren verborgen, en daerover ouder en wijſer te huys keerende, ſoo verdiende hy, datmen nae zijne dood, van zijn huys een Tempel maeckte, diemen de waerdigheyt van zijne Wijsheyt toeheylighde. Men vind oock dat Plato, een groot deel van zijne leeringen, uyt de geheimeniſſen van Pythagoras heeft geput, waer onder oock de heylige Propheten haere leere verberghden. En Christus die daer was de vervullinge van de prophetien, bedeckte een groot deel van de Godlijcke geheimniſſen, onder de duyſterheyt van zijne gelijckeniſſen.
Soo was dan de Egyptiſche Wijsheyt, als een leelijck en qualijck gekleet Man, die door den tijd en door raed van de eervaerentheyt, geciert zijnde, aenwees, dat het quaed was de kenteyckenen van de plaetſe te verbergen, waer in de ſchatten waeren, ten einde een ygelijck ſich hier mede bemoeyende, door dit middel, tot eenige trappe van geluckſaligheyt moght geraecken.
Dit kleeden was, datmen de lichaemen van de beelden met onderſcheyden verwen afmaelde, na de evenreedentheyt van veele veranderingen, mer een ſchoone welſtand en van uytnemende frayigheyt, ſoo van de konſt als van de ſaecke ſelf, van de welcke niet eene was, die ter eerſter opſicht niet wierde beroert, om, met een ſeecker verlangen, te onderſoecken, waerom dieſelve in ſoodanigen ſtellinge en ordre wierden vertoont.
Deſe ſinlijckheyt waſt noch aen, als men de naemen van de dingen onder deſe beeldniſſen vint geſchreven. En my dunckt datmen de onderſchrijvinge van de naemen behoort gaede te slaen: behalven alſſe ſullen weſen op de maniere van een raedſel, want ſonder kenniſſe van den naeme, kan men niet doordringen, totte kenniſſe van de bekende ſaecke, ten waere alleen dat het ſlechte en gemeene beelden waeren, die van een yder, door ’t gebruyck, ter eerſter opſicht, gemeenlijck worden bekent. Mijne meeninge ſteunt op de gewoonte van de Oude, die op haere Medaglien de naemen, van de vertoonde afbeeldingen, uytdrucken: Waer over wy oock in dieſelve leesen, de woorden van Overvloed, Eendracht, Sterckheyt, Geluckſaligheyt, Vreede, Voorſichtigheyt, Godſaligheyt, Heyl, Seeckerheyt, Overwinninge, Deughd of Dapperheyd, en duyſent andere naemen, die rontom haere beeldniſſen ſtaen.
Dus veele heeft my goed gedacht te ſchrijven, tot voldoeninge van den goedertieren Leeſer. Is ’t nu dat hier in, of in ’t ovrige, van dit werck, mijne onwetentheyt, hier door
