datſe een ſeer enckele ſelfſtandigheyt is, gelijck Marſil. Ficinus in den vii brief over de Platoniſche Philoſophie ſeyt. En hy leert ondertuſſchen, dat de Idea van d’andere verre verſchilt, en dat voornaemlijck in vier manieren. Want de Idea is eene ſelfſtandigheyt, diewelcke is Enckel, onbeweeghlijck en niet vermenght met het tegenſtrijdige.
De witte ſluyer bediet de ſuyverheyt en de oprechtigheyt van de Idea, als die onderſcheyden is van de lichaemlijcke en gevoelijcke, waer van de ſtoffen met veele gebreken zijn beſoedelt, en duyſent veranderingen onderworpen. Maer de Ideen zijn afgeſcheyden van alle materiele of ſtoffige vermengingen, hoedanigh die oock onder ſich zijn vereenight, als hebbende in ſich noch beweginge noch afmetinge, weſende verre van alle lichaemlijcke grootheyt of kleynheyt, oock ſoodanigh dat in haer een oprechte eenvoudigheyt, en een eenvoudige oprechtigheydt is, gelijck Thomas Iannin in ’t boeck van de voorſienigheyt ſeyt, Indiender geene Idea was, ſoo ſouder niets oprechts, noch niet ſuyvers in ’t gebou des Werelts konnen weſen, want alle dingen, met de ſtoffe vermenght, en begost, zijn manck en onvolmaeckt: en ’t is ſwaer, gelijck Plato in ſijne Timæus ſeyt, iet ſeeckers of vaſt daer van te beweeren. Pythagoras, miſſchien op deſe Eenvoudigheyt ’t oogh ſlaende, vergelijckte de Ideen, die in den ſin zijn, by de getallen, die alle aen de Eenheyt hangen, ’t welck het alderenckelſte is. Want gelijck door de getallen alles tot ſijn bepaelde ordre wordt gebracht, alſoo wordt oock door de mededeelinge van de Idea, alle dingh gelijck gemaeckt, en tot haer aert, ordre, ſchoonheyt en eenigheyt gebracht. Waer over dieſelve Pythagoras, ons deſe bepaelinge bybrenght, die ſeer wel met de werckinge van de Idea, overeen komt, als hy ſeyt, Idea is een uytbreydinge, of handelinge van ſaeylijcke, dat is, verbreydende reedenen, die in de eenheyd regeeren. Maer om wat naerder tot onſe verklaeringe te geraecken, ſoo bediet het Vier datſe op haer hoofd heeft, het eerſte van de bovengenoemde dingen, diewelcke eeuwigh zijn, nae de meeninge van Plato: en dit was het Goede, waer door hy verſtont God den Schepper van alles, gelijck boven geſeyt is, en van wien alle Ideen heerkomen. Gelijck dan oock Juſtinus de Martelaer en Philoſooph in de vermaeninge totte Heydenen geſeyt heeft, dat Plato verſtont dat God een ſelfſtandigheydt van Vier was. Mogelijck daerom, om dat het Vier onder alle Elementen en onder de benedenſte wercklijcke dingen het alderwercklijckſte is, alle dingen verteerende, en ſelve onverrottelijck blijvende, onder alles wat hier beneden is, gelijck Ariſtoteles verhaelt. Alſoo is God oock alleen Almachtigh, ſulx dat hem niet kan tegenſtaen, maer alle dingen hebben van hem haer weſen. Cœlius Aurelianus, verhaelt, dat de Perſianen en andere Volcken, het Vier voor haeren God hielden, gelijck oock veele Philoſophen gedaen hebben, onder de welcke zijn Hippaſus Metapontinus en Heraclius Epheſius, gelijck Clemens Alexandrinus verhaelt. En eenige Stoici hebben geſeyt dat de Natuyre Godes Vierigh was: gelijck Ioan. Damaſcen. van de Ketteren verhaelt. Maer laet de Heydenen vaeren: In de H. Schriftuere wort God dickwijls onder den naeme van ’t Vier verſtaen. Waer over in ’t boeck Deuteron. in ’t iv Cap. van den Vader geſeyt wort, uwe Heere is een verteerend Vier. En S. Paulus tot den Hebreen aen ’t eynde van ’t xii Capittel ſprekende van den Soone, ſeyt, u Woort is te ſeer vierigh. En aen ’t 2 Capit. van de Handelingen der Apoſtelen, van de derde Perſoon ſprekende, ſeyt, en daer verſcheenen op henlieden gedeelde tongen als van Vier, en zijn vervult gevvorden met den Heyligen Geest. Daerom is ’t geen wonder, gelijck Ioan. Damaſcenus verhaelt, dat het Vier in de Templen bewaert wierde, op dat het een teycken ſoude weſen van de Godlijcke Natuyre: en ’t waer een halsſtraffe wanneer de Prieſters het Vier in de Tempelen lieten uytgaen: en zy hieldent daer voor, als of de Godheyd uyt die plaetſe gedreven en uytgebluſcht waere. En ten dien aenſien, worden daer eenige reedenen by gevoeght: de eerſte is, dat het Vier is de oorſprongh van de warmte, waer door alle geſchaepene dingen haer kracht en leven hebben. En daerom ſeyt Varro, dat ignis het Vier, komt van gignendo, dat is, van baeren, overmits daer door alle dingen voortkomen en beſtiert worden.
De goude hoep die zy om ’t hoofd heeft, met eedel steenen en daer by een ſeer groote glans, bediet de volmaecktheyt van ’t gemoed, weſende het aldervolmaecktſte datmen vind, om dat daer in alle de voorbeelden zijn van de dingen, als mede de gedaen-
