ſpoelt, en waer over de Venetiaenen heerſchen. Het opperkleed of Mantel met goud geciert, vol Kooren en Wijndruyven, wil ſeggen dat door deſe twee vruchten groote rijckdom verkregen wordt. Datſe op den rugge van een gevleugelde Leeuw ſit, ſpeelt op ’t waepen van Venetien.
Mette rechter hand leuntſe aen een Eyckeboom, daer een voorſteven van een Schip aenhanght, om te vertoonen dat deſe Provintie is ſterck en machtigh, ſoo wel te waeter als te lande, ſeer geacht van den Chriſten Princen, gevreeſt en ontſien door haere heerſchappye, hebbende mercklijcke overwinningen ter Zee verkregen, door de menichte van haere Schepen, Galeyen en krijgsluyden. Hebbende oock overvloet van Boſſchen, totte timmeringe noodigh, en beſonder in Treviſana, alwaer dat vermaerde boſch is van groote en harde Eycken, langh zijnde tien en breed ſes mijlen, en van ’t Lack van Venetien 20. Gelijck mede in ’t Belluneſe andere boſſchen zijn van hooge Abeelen en Beuckeboomen, om Scheeps-roers, maſten en riemen te maecken. In ’t Veronees, Vicentijns en Paduans wordt groote menichte van Hennip gewonnen tot Seylen, Kabeltouwen en andere noodige toeruſtingen.
Oock wordt aldaer op ’t geberghte van Trenten, Bellune en Veroneſe ſoo groote menichte van yſer gegraven, dat daer mede de geheele Scheeps-ruſtingen konnen toegeſtelt worden, gelijck in ’t Arſinal van Venetien, van veele Meeſters daer aen gearbeyt wort.
Het Boeck in de ſlincker hand, bediet niet alleen de geleerde Mannen, maer oock de eedele Academie van Padua, waer uyt dagelijx en in voortijden veele treflijcke geleerde Mannen, in alle konſten eervaeren, zijn voortgekomen, die niet alleen aen dees Provintie, maer oock aen gantſch Italien een luyſter hebben gegeven.
De Olijftack die zy te gelijck met het Boeck hout, bediet de ruſte en vreede waer in haer Heere en Prince haer onderhout.
Friuli.
EEn Vrouwe prachtig en vreemt gekleet, met een getoornde kroone op ’t hoofd als Berecintia geſchildert wort, ſal de rechter arm gewaepent hebben met een Spies in de hand, en die te gelijck eenige Privilegien houdt met byhangende Zegels. Zy ſal leunen aen een groote en vruchtbaere Wijnſtock, en ſitten op twee Overvloets horens, die gelaeden zijn met Kooren-ayren, Rijs, Heerſe, &c. en d’ander ſal vol zijn van allerleye ſoorten van boomvruchten. En in de ſlincker hand ſalſe houden een Boeck, en aen haere voeten brooskens als Diana.
In dit Land zijn ſoo veele en verſcheyden hoedanigheden, dat het wel een langer verhael noodigh hadde. ’t Heeft in ſijn ommekreits 250 mijlen, veele hooge en ſteyle bergen, overvloet van hout, en ſchoone daelen tot onderhout der beeſten, en een wijde en luſtige vlackte, totte Adriatiſche Zee toe. Daer zijn veele Beecken, Revieren, Meeren, Moraſſen, doch ſommige ſeer Viſchrijck: waer van de Viſch veele wort vervoert, &c. Het koſtele kleet bediet, de verſcheydentheydt van de Heeren die alhier zijn. De kroon met toorens heeftſe, om dat hier over al op de hooge bergen, veele toorens en ſpitſen zijn, en dat komt van de verſcheiden heerſchappyen en gerechtigheden die van de oude Keyſeren en Patriarchen van Aquileia, hun zijn gegeven, als mede van de Heerſchappye van Venetien, onder wiens gebiet het bynae geheel ſtaet. En ’t is wat beſonders, want men telter 72 heerſchappyen, die alle een ſtemme in ’t Parlament hebben, datter alle Iaer eens of meer wordt gehouden. En dat in tegenwoordigheyt van den algemeenen Plaetshouder, die te Vdine ſijn woonplaets heeft. Soo dat haer de kroon met toorens wel paſt: ’t welck oock te beter paſt om Vdine de hoofdstad van Friuli, uyt te drucken, die in ’t midden een ſeer ſteyl geberghte heeft, daer een kaſteel op ſtaet, waer van men tot aen de Zee kan ſien. De gewapende arm mette lancy druckt uyt, dat deſe Heerſchappyen in tijde van Oorlogh eenige Ruyters en gewapent volck tot dienſt van den Prince, moeten uytleveren. En hier door hebbenſe van d’oude Keyſeren groote vryheden. Zy leunt aen een bloeyende en vruchtbaere Wijnſtock, om dat door deſſelven overvloet, hier in haere meeſte Rijckdom beſtaet. En niet voor haer alleene, maer oock voor Venetien en Duytsland, en zijn oock ſoo geacht, dat Plinius daer van in ſijn xiv boex xiv cap. gedenckt. Maer om geen
