Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/291

Deze pagina is proefgelezen
269
269
De Koetſe of Wagen van Iupiter en van Saturnus.

gelijck Alexander Aphrodiſcus verhaelt, hunne beeldeniſſen van de Goden naeckt plachten te vertoonen, om daer door hunne mogentheyt, die yder naeckt en bekent was, uyt te drucken.
De verſcheyden bloemen op ’t kleed, bedieden de vrolijckheyt en goeddaedigheyt van deſen Planeet, als oock van deſe bloemen, gelijck Virgilius mede ſeyt.
De Oude plachten hem een ſpieſſe inder hand te geven, tot teycken van Oppervoogdyſchap, en dit wort daer meede oock bediet in ’t beeld van Iupiter.
De blixem vertoont de ſtraffe: maer om dat deſe Planeet goedaerdigh is, ſoo hout hy die in de ſlincker hand, als zijnde niet ſtreng, want ſoo hy die in de rechter hand hiel, ſoo ſoude hy vertoonen, als of hy den blixem wilde wegh werpen.
De koetſe wort van twee Adelaers voortgetrocken, niet alleene om dat deſe Vogels Iupiter zijn toegewijt, maer oock om uyt te drucken de hooge en eedele gedachten en de mildadigheyt; en eindelijck, om dat hy anderen behulplijk is: waer over hy oock den naem Iupiter of Iovis van Iuvare of helpen heeft verkregen. Noch worden hem de Adelaers gegeven, om het goede voorſpoock dat hy hadde, terwijlen zy tegens zijnen Vader Saturnus ten ſtrijde gingh, wanneer hy als overwinnaer weder keerde. Oock om dat hy wert uytgeleit, voor de alderſuyverste locht, waer uyt de blixems haeren oorſprongh hebben. ’t Welck alles door den Adelaer wort beweſen, vermits deſe boven alle andere Vogels, alderhooghſt nae den Hemel ſtijght.

Carro di Saturno. De Koetſe van Saturnus, nae de beſchrijvinge van Boccatius.

EEn oud, lelijck, vuyl en traegh Man, die ’t hoofd met een ſlordig laecken heeft omwonden, ſiende droevigh en van ſwaermoediger aert, met geſcheurde kleederen. Hy ſal in de rechter hand een ſeyſſen houden, en mette ſlinckerhand een kindeken, dat hy, met opgeſparde kaecken, ſchijnt te willen verſcheuren.
Deſe beeldniſſe ſal ſtaen op een koetſe, die van twee ſwarte oſſen, of van twee groote ſlangen wort voortgetocken. En boven op deſe Koetſe ſal een Triton ſtaen, zijnde een Zee-God, met een Trompet of een groote kinckhooren aen den mond, als of hy wilde blaeſen, doch dat ſal ſchijnen, als of de ſteert van deſe Triton, in ’t platte van deſe koetſe begraven en in de aerde vaſt was.
Hy wort, nae dat Boccatius hem, in de Afkomſt der Goden, afbeelt, ſeer treurigh geſtelr, om de ſwaermoedigheyt van deſe Planeet uyt te drucken. En om dat Saturnus, nae der Ouden afbeeldinge, voor den tijd wierde genomen, daerom maelden zy hem oud af, om dat dees ouder de melancolie of ſwaerhoofdigheyt wel paſt.
Het ingewickelde hoofd en traege opſicht, bedied het droevige opſicht van de ſterre van Saturnus en van haere traegheyd.
Lelijck wort hy gemaelt, vermits het Saturnus eygen is, vuyle en oneerlijcke manieren toe te ſtaen.
Met een ſeyſſen wort hy vertoont, overmits de Tijd alle dingen mayt en wegh neemt. Gelijck oock door den ſeyſſen wort verſtaen de bouwinge van ’t land, ’t welck hy aen de Italianen leerde, zijnde haer ’t ſelve eerſt onbekent.
Het kindeken dat hy verſlint, betoont dat de Tijd die ſelve dagen verwoeſt, van de welcke hy vaeder en voortteelder is.
De ſwarte Oſſen voor zijn koetſe worden hem gegeven, overmits ſoodanige aen hem plachten geoffert te werden, gelijck Feſtus Pompejus ſeyt.
Men kan oock ſeggen dat hem deſe Oſſen tottet ploegen van den Ackerbouw gegeven zijn, alſoo de Ackerbouw hem moeylijck viel, ſonder de hulpe van de Oſſen.
De Triton boven ſijne Wagen met den begraven ſteert, bediet, dat de Hiſtorie begint in den tijd van Saturnus, en dat achter de tijd, alle dingen onſeker en duyſter zijn, ’t welck de ſteert van Triton bediet, diewelcke in de aerde vaſt en verborgen is, want voor de Tijd waſſer geen ſtoffe om een Hiſtorie te beſchrijven.

De Koetſe of Wagen van Minerva.

VAn Pauſanias is Minerva in Attica op een Koets geſtelt, als een driehoeck, die van alle drie ſyden gelijck is, van twee Nachtuylen voortgetrocken, en gewapent op ’t antijck of d’oude wijſe, met een kleed boven

L l3de