Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/292

Deze pagina is proefgelezen
270
270
De Koetſe of Wagen van Minerva en van Luna.

de ruſtinge totte voeten toe langh, op de borſt heeft zy gehouwen het hoofd van Meduſa, dragende op ’t hoofd een Helmet, daer tot een kam een Sphinx op geſtelt is, en op yder ſyde ſtaet een Griffioen: Zy ſal een Spieſſe in de hand houden, alwaer op ’t eynde een Draeck omgeſlingert is, en aen de voeten van dit beeld is een Schild van Criſtal, waer op zy met haer ſlincker hand ſal leunen.
De Koetſe, op de maniere als een driehoeck, bediet, dat nae der Ouden meeninge Minerva toegeſchreven wort, de vindinge van de wapens, de konſt van weven, borduyren, en van de bouwhandelinge.
Gewaepent wortſe gemaelt, om dat het gemoed van een wijs Man wel voorſien en gewapent is tegens de ſlagen of rampen der fortuyne. De Spieſſe bediet de kloeckheyd des verſtands. Het Schild bediet de Werreld, die met wijsheyd moet geregeert en beſtiert zijn.
De Draeck om de Spieſſe geſlingert, bediet de wackerheyd, die men in de konſten noodigh is te gebruycken: of dat ſich de Maeghdekens behooren ſuyverlijck te bewaeren, als Alciatus in zijne Sinnebeelden ſeyt.
Het hoofd van Meduſa, bediet de ſchrick, die de wijſe doet aen de booſe Menſchen.
De Griffioens en de Sphinx op den Helm, bedieden, dat de wijsheyd alle twijfelachtigheyd wegh neemt.
De uylen die de Koetſe trecken, zijn niet alleen geſtelt als Vogels diewelcke Minerva zijn toegewijd, maer overmits de oogen van deſe Goddinne, van dieſelve verwe zijn als van de uylen, die ſeer wel by nachte ſien: ſoo wort verſtaen dat een wijs Man, de dingen kan onderſcheyden, ſchoon of dieſelve duyſter en verborgen zijn.

Carro della Luna. Koets van de Maene, gelijck dieſelve van Boccatius in d’afkomſt der Goden beſchreven is in ’t iv boeck.

EEn Vrouwe van een Maeghdelijck opſicht, ſittende op een Koets met twee wielen, voortgetrocken zijnde van twee Paerden, ’t eene wit en ’t ander ſwart, om te betoonen dat de Maene haeren loop by nacht en by dage doet. Oock wort haer Koetſe, gelijck Boccatius verhaelt, van twee Herten voortgetrocken om dat de loop die de Maene doet veel ſnelder volbracht wort als alle d’andere Planeten, overmits zy de kleynſte ronde of omloop heeft. Claudianus en Feſtus Pompejus ſeggen, datſe van Muyl-Eeſels geleyt wort, om dat de Maene onvruchtbaer en kout is uyt haere natuyre. En van gelijcken is oock de Muyle. En Auſonius Gallus ſeyt, datſe van twee jonge Oſſen wort getrocken, gelovende, dat deſe Dieren de Maene zijn toegeeygent, door de gelijckeniſſe die zy heeft met de hoorens, en dat daerom de Maene oock twee kleyne hoorentjens op ’t hoofd geſtelt worden. Oock om dat deſe Dieren geoffert wierden aen deſe Goddinne.
Prudentius kleet de Maene met een witte fijne ſluyer, want hy ſeyt, wanneer ons het quartier of het vierendeel van de Maene toeſchijnt, dan is de Juffer, dochter van Latona, met een luchtige ſluyer geciert. Men ſouſe oock ros met een wit kleet konnen afmaelen, en van het gordel af om hoogh doncker, en ’t ovrige van ’t kleet ſoude ſwart zijn, om te vertoonen dat de Maene van ſich ſelve geen licht heeft, maer krijgt het van een ander. En dient geweeten, dat de ſchoonheyt van deſe beeldniſſe, mette verwen aerdigh moet werden gehandelt: waer uyt dan wort vertoont, hoe dickwijls de Maene van verwen wort verandert, waer door men dan de tijden en ’t weder kan voorſeggen. En hierom ſeyt Apulejus, dat de roodigheyt aen de Maene, wind beteykent; het doncker, regen; en de klaere lichtigheyt, helder en ſchoon weder; ’t welck oock Plinius in zijn xviii boex xxxi cap. beveſtight.
Zy wort van de Poëten gemaeckt, datſe een kooker vol pijlen aen haere ſchouderen draeght, en met de rechter hand een ontſteken fackel, en mette ſlincker een booge.
Zy vertoont een brandende fackel, als aenbrenghſter van ’t licht aen de jongh gebooren kinderkens, en is als een baermoeder en helpſter van de voortkomende vrucht.
Zy wijſt oock den Herderkens het licht aen, die de Maene daerom ſeer beminnen, overmits zy van haer groote nuttigheydt verkrijgen, als weydende by nachte haere kudde ſeeckerder, door haere gonſte, voor de liſtige lagen en voor wilde dieren.
Oock wort door haer licht verſtaen, de

voch-