vochtigheyt die zy tot nuttigheyt doet aen de boomen, planten en wortelen, die boven de aerde uytbotten, en aen die onder de aerde zijn.
De Oude maelden dieſelve af gelijck gelijck geſeyt is, met boogh en pijlkoocker, vermits zy verſtonden, dat de Maene een ſchietſter was van haere pijlen, die den Menſchen dickwijls ſchadelijck zijn, oock om te bewijſen de wee’n en ſtekingen, die de Moeders lijden in ’t baeren: ſoo was oock deſe Goddinne geſtelt over ’t baren der Vrouwen.
Koetse van Mercurius.
EEn naekt Ionghman met een enckel laecken voor een hals kraegh, met goude hoofdhayren, en tuſſchen de locken oock gulde pennen, of hy ſal een bonnet hebben met twee vleugels, aen elcke ſijde eene, houdende in de hand een overvloets horen, met brooskens. En vleugels aen de Voeten: gelijck ’t ſelve by de Schilders wort gebruyckt, en dat nae de ſtellinge der Poëten, doch inſonderheydt by Apulejum in zijne Herſcheppinge.
Deſe beeldniſſe ſal op een koetſe ſtaen, alwaer veele ſteenen op leggen. En dat om de gewoonte van d’Oude nae te volgen, die wanneer zy voorby dit beeld paſſeerden, ſoo wierp yder altijd een ſteen voor zijne voeten, alſoo datter voor ’t beeld Mercurii groote ſteenhopen lagen, gelijck Phornutius ’t ſelve in de Natuyre der Goden verhaelt.
Deſe koetſe wierde van twee Oyevaers voortgetrocken, zijn de Vogels die Mercurio waeren geheylight. Want deſe Vogels wierden in Egypten Ibis genaemt, zijnde een ſlagh van Oyevaers. Gelijck Aristoteles in zijn dierboeck verhaelt. Mercurius regeerde oock alhier, en gaf aen ’t volck wetten, en leerde hun leeſen, gelijck Cicero ſchrijft in ’t iii boeck van de Natuyre der Goden, en hy wilde dat de eerſte letter van Alphabet ſoude Ivis heeten, gelijck Plutarchus ſchrijft in ’t boeck Iſis en Oſirides. En Ovidius ſeyt in ’t 2 boeck Metam. Dat Mercurius, te gelijck met d’andere Goden, voor ’t geweld van den Reuse Tiphon vluchtende wierde herſchept in een Oyevaer.
Men konde oock in plaets van twee Oyevaers, twee haenen maecken, door de vergelijckinge, die Mercurius, God van de ſoetvloeyentheyt en Welſprekentheyt, heeft met de wackerheyt, die door de haene wort uytgedruckt. Van het Caduceum of de Slangen ſtaf, waer door Mercurius, nae ’t gevoelen der Heydenen, den dooden verweckte, ſeytmen, dat hy oock te gelijck, door zijne Welſprekentheyt de geheughniſſe en ’t verſtand der Menſchen kost opwecken. De gevleugelde brooskens en de pennen, bedieden de ſnelligheyt van de woorden, die ſich in eene verhandelinge uytſpreyden. Hierom noemt Homerus de woorden ſnel, gevleugelt, en dat zy pennen hebben. Wie luſt geeft hier in wyder te weyden, kan de Latijnſche Schrijvers en oock Boccatium nae leſen.
Koets van Venus.
VEnus wort Iongh en ſchoon geſchildert met een krans van Rooſen en Mirthen, houdende in d’eene hand een Zeeſchelpe.
Venus was naeckt gemaeckt, om de genegentheyt van de dertele omhelſingen, of om dat die geene die altijt te rugge gaet nae de dertle welluſten, dickwijls wert berooft van al het goede. Want de Rijckdommen worden van geyle Vrouwe verſlonden, het licchaem wort verſwakt, en de Ziele wort met ſoodanige vuylicheyt bemorſt, datter oock niet goeds noch ſchoons overblijft.
De Rooſen en Myrthen zijn deſe Goddinne toegeheylight, door de gelijckheyt, die deſe reucken met Venus hebben, en door de aenſtoockingen en kracht, die de Mirth aen de geylheyt doet. Waer over de Comedyſchrijver Futurius, terwijl hy Digon de hoere afſchildert, ſeyt datſe hem de Mirth ſullen brengen, die hem krachtiger totte Minneluſten ſouden opſtoocken.
De Zeeſchelp die zy in de hand heeft, bediet, dat Venus uyte Zee ſoude zijn gebooren, gelijck van veele wort verhaelt.
Haer koetſe wort van twee duyven, gelijck Apulejus ſeyt, voortgetrocken, en ſoo men die beſchrijft, zijnſe boven maeten geyl, want naulijx iſſer tijd in ’t Iaer, datſe niet minne becken. Doch Horatius, Ovidius en Statius ſeggen, dat Venus van Swaenen is voortgetrocken, om te vertonen dat de Minne janckingen het geſangh der Swanen gelijck zijn, die ſoo veel te ſoeter ſingen, alſſe naeder
