Door Overdaed, en Ledigheyt,
En al vvat totte luſten leyt.
Indien ghy deſe ſtutten ſcheurt,
Terſtont vervalt hy en hy treurt,
In korter tijd ſoo ſal zijn kracht,
Verdvvijnen en zijn t’onderbracht.
Impassibilita. Lijdeloos, vry van ſucht of lijden.
DEſe is eene van de voornaemſte gaeven van een verheerlijckt lichaem, gelijck de Theologanten verhalen. Daerom wortſe naeckt en ſchoon geſchildert, datſe boven de Elementen en buyten de verderflijcke dingen mette voeten wort opgeheven.
Corpo Humano. ’t Lichaem des Menſchen.
’t VAlt dickwijls voor, om ’t Menschlijck lichaem, en de ziele in ’t beſonder op ’t toonneel te vertonen. Wy hebben deſe beeltniſſe in ’t een en ’t ander alreede aengeweſen, gelijck op zijne plaetſe te ſien is. Maer dit dient eerſt gewaerſchouwt, dat wy door ’t Menſchlijck lichaem niet verſtaen, het licchaem, dat in der daed, van de ziele afgeſcheyden is, anderſins ſoudemen een doode romp ſchilderen: Maer verſtaen de ziele met het lichaem te ſaemen, die den geheelen Menſch maecken, en die door ſekere Poëtiſche beteyckniſſe en door de gedachten en inbeeldingen genomen worden, als of yder door ſich ſelf beſtonde.
Wy vertoonen dan een Man, die mette bloeme Ligustrum of keelkruyd gekroont is, zijnde prachtigh gekleedt, met een linnen Lantaerne in der hand, van die ſlagh diemen hoogh en leegh treckt, ſonder licht, met dit opſchrift, a lumine vita, dat is, van ’t licht komt het leven.
Met Liguſtrum is hy gekroont, om dat dappere Mannen ’t leven der Menſchen daer by hebben vergeleken, en dat ten aenſien van de broosheyt en ſwackheyt des Lichaems, mette vergelijckinge van de bloemen, waer van ick niet weet, datter iet vluchtigers is. Waer van de 103 Pſalm ſeyt, de Menſch is maer ſtof en hoy, en zijn leven is als een bloeme des velds: en in den 90 Pſalm ſeyt hy, dat het leven is als gras dat vroegh bloeyt, in ’t korte verwelckt, en ’s avonts wort afgehouwen en verdort. En Job ſeyt, hy gaet uyt als een bloeme en verdort.
Het lichte en ſachte kleed, bediet, ’t geene ’t lichaem eygen is, dat het beminne en omhelſe de Welluſten en ’t vermaeck van de ſinnen, gelijckt in ’t tegendeel, eygen is een ſchrick te hebben van verdriet, moeyte en ongemack.
De Lantaerne als geſeyt is, bediet, dat het Lichaem geen werckinge heeft ſonder de ziele, gelijck de Lantaerne haer plicht ſonder het licht niet uytvoert, gelijck de ſpreuk wel verklaert.
* * * *
Patienza. Lijdſaemheyd, Geduldigheyt, naer de beschrijvinge Tertulliani.
TErtullianus de Outvaeder beeld de Lijdſaemheyt aldus af. Lijdſaemheyt is een hupsche Maeghd, met een opgerecht, maer weynigh gedraeyt hoofd, hebbende een heuſch weſen, een blanck voorhoofd, lonckende oogen, wat neer geſlagen ter aerden, een geſlooten mond, een luſtige verwe, een half lacchende, half ſchreyende treck van aengeſicht met een wit toegegort kleed. En ſooder bloote voeten bygevoeght waeren, ſoo ſoudet moghen volmaeckt genaemt werden.
Het opgerecht hoofd bediet, dat de Geduldigheyt een geruſte conſcientie heeft, en datſe ’t hoofd een weynigh draeyt, daer door wil zy te verſtaen geven, dat God in den Hemel de wraecke ſal aennemen. Datſe schoon en heuſch van weeſen is met een ongerimpelt voorhoofd, druckt uyt, dat zy is de alderbevallickſte, die niet korſel van hoofde, noch moeylijck, maer die in tegenſpoet blijde en altijd vrolijck is.
De lonckende oogen een weynigh ter aerden geſlagen, beelden af de needrigheyt en ſachtſinnigheyt, als ofſe ſonder gevoelen waere, over haere droefheyt.
De geſlooten Mond, bediet haere zeedigheyt en ſtilſwijgentheyt.
’t Aengeſicht half lachende, half ſchreyende, wijſt uyt, dat zy beſpot de liſtigheyt des Satans, de treecken deſer booſer Werreld, en de wanckelheyt der fortuyne.
De wittigheyt van haere kleederen, die om ’t lijf gegort zijn, drucken uyt, de Maegdelijcke ſuyverheyt, vermits zy onbevleckt en tot geene vleeſlijcke begeerlijckheyt miſbruyckt
