goude kroon op ’t hoofd. Zy ſal haer naeckte rechter hand uyt ſteecken, waer in zy goude keetenen, en eedelgeſteenten ſal houden, oock andere dingen, van grooter waerde, om die te vereeren. Leggende de ſlincker hand op ’t hoofd van eenen Leeuwe, die ſeer gemeenſaem en ſeer aerdigh by haer ſtaet.
De Eedelmoedigheyt wordt jongh gemaeckt, want gelijck Ariſtoteles ſeght in ’t 2 boeck van zijne Rhetorica, ſoo blinckt in den Ionghelingen de Grootmoedigheyt meeſt uyt: waer door zy haer oock groote dingen waerdigh achten, en daer nae wercken zy alles grootmoedigh, ’t welck Giov. Pont. beveſtight, ſeggende, gelijck een yder grootmoedigh van gemoed is, alſoo is hy oock eergierigh, waer toe hy ſelve, door de natuyre wort wegh gevoert. En Ovidius ſeyt tot Livium, van den bynaem der Ieughd, dat de Eedelmoedige Ieughd, de ſwaerigheyt door de worſtelinge ſoeckt te boven te komen. Zy wort ſchoon van geſicht vertoont, om dat de Grootmoedigheyt, niet alleene tot haer ooghwit heeft, heerlijcke en deughdige daeden uyt te voeren, maer oock om van ſich te verjaegen alle ſchande en gebreecken: en derhalven is ’t betaemlijck, dat oock het lichaem mette uytwendige ſchoonheyt over een kome, dieder gemeenlijck een klaer teycken is van de inwendige ſchoonheyt. Want Ambroſius ſeyt, de geſtalte des lichaems, is een ontwerp des gemoeds, en een beeldniſſe van de Vromigheyt. Seneca ſeyt in den 37 brief: De Eedelheyt des gemoeds is de moedigheyt der ſinnen, en de Eedelheyt des Menſchen is een grootmoedigh gemoed, en dit heeft een grootmoedigh gemoed als heerlijck, dat het wort opgeweckt, tot eerlijcke ſaecken. De blonde en ſchoone hoofdhayren, bedieden dat in de grootmoedige geen ſnoode noch vuyle gedachten beruſten, maer heerlijcke en eerlijcke, als die, aen de hoogheyt van haere natuyre, gelijckformigh zijn, en waer toe die haer treckt. Het Koninglijcke kleed mette goude kroone op ’t hoofd, bedieden de hooghſte eedelheyt, waer in deſe deughd waerdighlijck beſtaet: Want gelijck het goud uyt haere natuyre eedel, ſuyver en blinckende is, alſoo is de Eedelmoedigheyt ſoodaenigh, datſe alleene in haere grootmoedigheyt en eygen eedelheyt, wort bewaert en onderhouden, niet een ſtip daer van ontaerdende, gelijck de Philoſooph ſeyt. De bloote rechter arm mette hand om hoogh, om de rijckdommen uyt te deelen, vertoont, dat de Eedelmoedigheyt, die beſtaet in ’t vereeren, bloot is van alle eygen baet, hebbende alleene het ooghwit, op ’t geene haere eedelheyt en grootmoedigheyt betaemt. Want zy acht datſe ſchuldigh is weldaeden te doen, en ſooſe die niet uytvoert, achtſe niet gevordert te hebben. Datſe de ſlincker hand op ’t Leeuws hoofd houd, bediet de overeenkominge die de Leeuw met een moedigh Man heeft: diewelcke, nae ’t overeenſtemmen van alle Schrijvers, onder alle viervoetige Dieren, de opperhoofdigheyt behoud, door zijne Eedelmoedigheyt en dapperheyt, altijd een wreed geſicht vertoonende, aen die hem ſoeckt te beſchadigen, en in ’t tegendeel, ſoo miſdoet hy niemant die voor hem wijckt. Alſoo is oock een eedelmoedigh Man, die alhoewel hy geplaeght en geterght wort, ſoo draeght hy ſich nochtans onverwinlijck en ſterck in alle rampſpoeden, door zijne dapperheyt. Waer over Cicero ſeyt, die van een dapper en hoogh gemoed is, veracht alle tegenſpoet, die een Menſch ſoude mogen treffen, en achtſe als niet. Daerentegen alles vaerdigh vergevende, die van hem vergifnis verſoecken. Waer op deſe dichten tot ons voorſtel wel paſſen, die eertijts Cæſar Auguſtus waeren toegeeygent:
- De Gramſchap van den Leeuw den overwonnen ſpaert,
Ghy wint ſteets, dat ghy toont u overgoede aert.
Tot gelijcke eedelheyt der Leeuwe voegen ſich deſe dichten:
Het is den Leeuw genoegh dat hy zijn vyand knelt,
Wanneer hy die verwint, dan is zijn toorn gevelt,
De Wolf en wreede Beyr ’t geſelſchap zijn der ſnooden,
Die den verwonnen Menſch met groote wreetheyt dooden.
Hier ſietmen met verwonderinge hoe dit eygentlijck paſt aen ’t ſeer oude en doorluchtige Huys van Loreinen, dat tot zijn devijs eenen Koninglijcken Leeuw voert, niet alleen om datter ſoo veele Koningen en onverwinnelijcke helden van de voorgaende eeuw, uyt dit oud geſlacht, zijnde ’t oudſte en eedelſte van Italien, ſijn geſproten, maer om dat in ’t beſonder, ſijn doorluchtige Hoogheyt de groote Carel Emanuel, ſich ſo wel in vreede als oorlogh, door ſijne heerlijcke daden, de Werrelt heeft bekent gemaeckt, ſulx datmen niet kan twijflen, of zijn Hoogheyt in ’t beſonder, paſt dit lof ſeer wel, en dat hy derhalven een onſtersflijcke naeme, by den Naekomelingen, heeft verdient.
