die geene, die daer in wandelen, alhoewel die geſondt zijn, en is oock den krancken ſchadelijcker, om dat die onder haren ſwarten Mantel meeſt gequelt en beſwaert worden, ſtervende oock meer Menſchen by nachte als by dage. En alhoewel de Nacht in ’t Latijn haeren oorſprongh neemt van ’t beſchadigen, ſoo iſſe nochtans behulpigh, en matight de ſchadelijcke ſorgen, zijnde een Moeder en Voedſter van den ſlaep en van de ruſte, en een voortteelſter van alle dingen, gelijck van Ariſtoteles is aengemerckt.
Vleeſſigh en van bruyne hoofdhayren is zy gemaelt, om dat haer aengeſicht doncker is. En zy is met Maenekoppen gekroont, om dat die, al ſoetjens, ſtilte, ruſte en ſlaep aenbrengen, ’t welck het eygen van de Nacht is.
Zy heeft groote ſwarte uytgeſpreyde vleugels, om dat haere ſchadu het geheele Aerdrijck omarmt, gelijck verſcheyden Poëten verhaelen.
Zy wort oock vreedſaem geheeten, om dat de Nacht, alhoewel die een uytvoerſter is van twiſt, gramſchap en beſondere kyvagien, oock vreedſaem is, want men plagh daer in niet te oorlogen tegens openbaere Legers van gemeene Vyanden, maer yder Soldaet vertreckt dan in zijne beſchanſingen en bolwercken, geenſins van den Nacht den Dagh makende, ten eynde in een donckere ſlagh, het Krijghsheyr niet werde verſtroyt; gelijck Nonnus de Griexſche Poeet ſeyt, te weten dat de aenkomende Nacht den ſlagh of de Heyrlegers doet ſcheyden.
Het ſwarte kleed vol ſterren geborduyrt, bediet, dat haer ſwartigheyt niet ſonder glans is. Euripides kleed haer in ’t ſwarte, vol lichte ſterren. Want haer paſt een ſwart kleed, als weſende een ſchaduw van ’t Aerdrijck, die de Werld duyſterniſſe aenbrenght: En daerom wordtſe oock van de Poëten ſwart genaemt. En de ſterren op ’t ſwarte kleed, maecken haer met een aengenaem geſicht uytblinckende, daerom maelt haer Claudianus af, met den ſchoot vol ſterren, gelijck Ovidius mede doet.
De twee kinderkens, die de Nacht in den arm heeft, daer in hebben drie ſeer geleerde Mannen dapper verſchilt. Vincent Catarri in zijne beeldniſſen der Goden, ſeyt dat het ſwarte kind de dood is. Natalis Comes valt in dieſelve dolinge. Catarri ſtelt het witte kindeken in de ſlincker arm, gelijck oock Romulus Amaſæus doet, daer hy hadde behooren te ſeggen, het witte in de rechter arm. Voorder verkeert hy de maniere, ſeggende, dat het ſwarte alleen de beyde beenen krom heeft, daer hy hadde behooren te ſeggen, dat zy beyde kromme beenen hebben. Tot volle vernoeginge is te weeten, dat Pauſanias ſeyt, dat in ’t graf van Cipſelus den Tyran in Elia, een Vrouwe was, die een wit ſlapend kindeken in de rechter, en een ſwart in de ſlincker arm hadde dat oock ſliep, alle beyde met kromme voeten, door ’t eene den ſlaep, en door ’t ander den dood uytbeeldende. De Vrouwe was de Nacht, die een Voedſter van beyde was. Willende door het eerſte witte kindeken, de bleecke en vaele dood uytbeelden, om dat zy den dood wit en bleeck maekt. Want de bleeckheyt en wittigheyt heeft by den Poëten eene beteyckniſſe. Horatius ſeyt, de witte bleeckheyt verwt den mond: Iae vreeſe, de quade conſcientie en de gramſchap, maecken wel den mond wit, maer de dood aldermeeſt, gelijck Virgilius, Statius en meer andere verhaelen.
Met kromme voeten wort hy gemaelt, om dat, of het wel ſchijnt dat de dood ſnel is, als wanneer hy de wackerſte en ſterckſte Iongelingen ſnellijck aenvalt, niet te min ſoo komt hy aen hincken met langhſaeme en ſachte ſtappen: Want ſoo haeſt als iemand geboren is, ſoo komt hem de dood al ſoetjens en ſoetjens vervolgen, jae in de ſelve dagh als wy worden geboren, en het leven beginnen te ſcheppen, dan ſterven wy. Waer over oock Seneca ſeght, Wy vallen ſoo terſtont niet in de dood, maer gaen al gemacklijck voort en ſterven alle dage, jae alle dage worter een deel van ons leven afgeſneden.
Lam wort hy gemaeckt, om dat de dood veele van onſe gedachten en voorwerpſels verſtoort en lam maeckt. En is de dood, in ’t korte een beroovinge van ’t leven, weghnemende ’t leven van veele Iaeren in een oogenblick. Waer over dit grafſchrift is gemaeckt:
- Cæſius Æquidicus had hondert Iaer geleeft,
Maer al dit groot geluck een uyr bedorven heeft.
Door het tweede ſwarte kindeken, wort de ſlaep verstaen, om dat het gemoed, door den ſlaep in de duyſterniſſe is begraven, en wort
