dat de Nijd gemeenlijk door de koude aert voortkomt, en de Nijd koud zijnde, ſoo heeftſe alle brand en warmte der Liefde van ſich verdreven.
De Slanghe die in de borſt bijt, vertoont, dat de Nijdighe altijd een hert heeft, dat eens anders welvaert benijt. Waerover Horatius ſinght:
- Geeft God den Menſche heyl en ſpoet,
Dan knaeght de Nijd haer vlees en bloed.
- Geeft God den Menſche heyl en ſpoet,
De Hydra wort neffens haer gheſtelt, en om dat zy met haer ſtinckend geblas en venijn, meer als andere Dieren beſmetlijk en doodlijk is, alſoo jaeght oock de Nijdigheit nergens anders nae, als nae den ondergangh van andere luyden welvaeren, ſoo wel des lichaems als der ziele. En gelijk de Poëten ſeggen, hoe meer men de hoofden van de Hydra afkapt, hoeſe te meerder aenwaſſen: en ſoodanigh is oock de Nijd mede; hoe meer men die door de kracht der Deughd ſoeckt uyt te bluſſchen, te meer waſt zy daer tegens aen. Waer over Petrarcha ſeght:
- O Vyandinn’ van ’t ware goed!
Die ’t ſchoon begin den ſtrijd aendoet.
- O Vyandinn’ van ’t ware goed!
Invidia. Nijdigheyt.
EEn oude Vrouwe, ſlordigh gekleet, van roeſtachtighe verwe, houdende d’eene hand voor den mond, op de maniere als de luye en ſlechte Vrouwen pleghen te doen, loerende met haere gedraeyde ooghen ter ſijden af, by haer hebbende eenen magheren hond, denwelken men uyt veele teykenen ſien kan nijdigh te weſen, en die gaern het goet van een ander alleen opſlocken ſoude: want Plinius verhaelt, dat als de Hond gevoelt dat hy van een Slanghe gebeeten is, en om niet gequetſt te blijven, eet hy een ſeecker kruyd, dat hem door de Natuyre is geleert, en uyt Nijdicheyt ſiet hy in ’t eeten ſcherp toe, dat hy van geen Menſche magh geſien worden.
Qualijck is zy gekleet, om dat dit gebreck meeſtendeel ſchuylt onder de ſlechte luyden en ’t gemeene volxken.
De hand voor de mond, is een teyken, dat de Nijd niet een ander maer haer ſelven ſchadelik is, en datſe meeſtendeel uyt leedicheid voortkomt.
Op de Nijdicheyt.
- DE Nijd is een venijn dat wroet,
Die ’t mergh verteert en ſuyght het bloed,
En draeght haer ſtraffe gantſch verborghen:
Want als zy ’s anders welvaert ſiet,
Dan ſchept zy hertſeer en verdriet,
Haer ziel’ vol haet is en vol ſorghen.
Zy ſucht en ſteent met veel geſchreeuw,
Zy brieſcht, zy brult, gelijk een Leeuw;
Haer hert is koud en kil bevroren.
De Raſerny drijft uyt haer ſweet,
En hooft haer met veel hartenleet,
Haer tongh is vol venijn en tooren.
Haer ooghen gluyren ſcheef en ſcheel,
Zy bijt en ſchelt haers Naeſtens deel,
En ſmoort in veel ellend’ en plaghen:
De bleeke Verw geeft tuyghenis,
Van haer verhoolen droeffenis,
Die ’t ſnoode lichaem moet verdragen.
Zy ſcheurt en knaeght haer ſelven op,
Al wat zy ſiet, braeckt in haer krop,
Zy vliet het licht en keert ten quaede.
Zy ſchout de ſpijs’ en walght van dranck,
Geen ſlaep verſteurt haer nachten langh,
Maer ſtadigh is haer ziel belaeden.
In ’t hert daer leyt een worm die knaeght,
De dolle Nijd haer ſelven plaeght,
Die nimmermeer de rust beminden.
Geen ſalve, pillen noch confijt,
Geen kruyden helpen deſe Nijd,
Voor haer is doch geen Artz te vinden.
- DE Nijd is een venijn dat wroet,
De Nijd uyt Alciatus.
- EEn oud, verſchrompelt, heſlijck wijf,
Die vlees van Adders ſchockt in ’t lijf,
En knaeght haer eygen Hert aen flarden,
Die d’oogen blau en duyſter ſtaen,
Gantſch maeger, bleeck, en ongedaen,
Die nieuwers, waer zy gaet, kan harden.
Haer hand de ſtekel-doorens voet,
Die zy verwt met haer eygen bloet,
Beſwaddert zijn haer vreemde kleeren,
Waer dat zy loopt, waer dat zy rent,
’t Eind is ’t begin, ’t begin het eind,
By Menſchen maghſe niet verkeeren.
- EEn oud, verſchrompelt, heſlijck wijf,
Ninfe in Commune. Nimphen in ’t gemeen.
Daer is gantſch geentwijfel aen, of daer konnen ons uyt de verſieringe der Ouden
