gelijckmoedigh tegens alle ſtoorniſſen en hertztochten des gemoeds; gelijck S. Aug. de Civit. Dei lib. ix in ’t iii en iv cap. daer van ſpreeckt. Wy willen in deſe plaetſe geen onderſcheyt maecken van de Wijsheyt totte Philoſophie, gelijck van Seneca in zijnen 89 brief gedaen is, te weeten, dat de Wijsheyt een volmaeckt goed is van ’t Menſchlijck gemoed, maer dat de Philoſophie zy een Liefde, begeerte en vlijt om deſe Wijsheyt te bekomen. En dat is waerachtigh, ſoo veele de beteyckniſſe van haeren naem belanght, want de Philoſophie bediet niet anders als een Liefde tot Wijsheyt en Deugd: oock is een Philoſooph niet anders, als een Minnaer en Liefhebber van Deughd en van Wijsheyt: Maer ſoo ’t geheele lichaem van de Philoſophie wort aengemerckt, ſoo ſullen wy ſeggen, nae de meeninge van Boetius, dat zy datſelve is, dat de Wijsheyt is. Dies hy die oock in zijn derde Proſe noemt, een Meeſterſche van alle deughden. In ’t 2 b. 4 Proſe: Een voedſter aller deughden. In ’t 4 b. i Prose, Een weghbereydſter van ’t waerachtige licht. Al te ſaemen bynaemen, die op de Wijsheyt paſſen, gelijck oock in der daed het geheele lichaem van de Philoſophie is: dieder drie deelen in ſich begrijpt, te weeten het wercklijcke deel, ’t welck het gemoed bequaem maeckt in de goede manieren: Het ſpieglende deel, ’t welck alle de geheymniſſen, van de Natuyre, doorſnuffelt: Het reedelijcke deel, waer in de Reeden beſtaet, door de welcke men onderſoeckende, het waerachtige van ’t valſche onderſcheyt. En dit vereyſcht de t’ſaemenvoeginge en eygenſchap van woorden en bewijs-reedenen. Deelen, die alle drye een volmaeckte Wijsheyd maecken. Dit komt oock overeen mette andere bepaelingen van de Wijsheyt, diewelcke Seneca op dieſelve plaetſe invoert, tot een onderſcheyt van de Philoſophie, daer hy ſeyt: Dit is Wijsheyd datmen kenne de Godlijcke en Menſchlijcke dingen en haere oorſaecken. Welcke beſchrijvinge, nae mijn gevoelen, in ſich begrijpt de drie deelen van de Philoſophie. Des Wijsheyts ampt is de Godlijcke dingen te kennen: ſiet daer op aen het Contemplative of ſpieglende deel, ’t welck niet alleen door de Phyſica of Natuyrkenniſſe, alle natuyrlijcke dingen, doorſnuffelt, die van Pererius voor werckingen van een Godlijck gemoed werden gehouden, maer oock door de Metaphyſica, of boven Natuyr-kenniſſe, die van Ariſtoteles gehouden wort voor de aldergodlijxſte: Want zy ſchouwt door de kenniſſe de afgeſcheyden ſubſtantien, weſentlijcke ſelfſtandigheeden, en de Natuyre ſelve, te weeten God. Zy kent oock de Menſchlijcke dingen. Siet aen de morale activa, het zeedige wercklijcke deel, dat kent de oorſaecken van alle beyde. Siet het rationale of het redelijcke onderſoeckende deel, daer door komt men in de kenniſſe van de Godlijcke en Menſchlijcke dingen. Dewijl dan de Philoſophie, eenderleye bepaelinge als de Wijsheyt in ſich begrijpt, ſoo komt het datſe oock eenderleye ſaecke als de Wijsheyd is, inſonderheyt in de kracht van de boven-natuyrlijcke kenniſſe, die zy in haer bevat: die, door ’t aenſien van Ariſtoteles, de eygen naeme van Wijsheydt verdient. M. Tullius redeneerende in zijne Tuſculaenſche Vraegen van de Oudheyt der Philoſophie, ſeght dat die ſeer oud, maer haere naeme nieuw is, en acht die als de Wijsheyt ſelve. Overſulx, ſeyt hy, wie derf ontkennen dat de Wijsheyt niet oud van daed en van naeme zy? te weten de Philoſophie, diewelcke door de kenniſſe van de Godlijcke en Menſchlijcke dingen, van de beginſelen en van de oorſaken, by den Ouden, de ſeer heerlijcke naeme van Wijsheyt behiel. Iae de ſeven Wijſen van Griecken wierden Sophi, dat is Wijſe genaemt, en dat veele eeuwen voor haer. Licurgus, Homerus, Vlyſſes en Nestor zijn voor Wijſe gehouden geweeſt, van gelijcken mede Atlas, Promotheus en Cepheus, en door de kenniſſe die zy hadden van de Hemelſche dingen, zijn zy Wijſe genaemt geweeſt. En al die geene die haere vlijt, in de ſpiegelingen der dingen, hadden aengewent, zijn altijd Wijſe geheeten, totte tijd van Pythagoras, die deſen naeme van Wijſe, al te hooghmoedigh ſchijnende, lietſe Philoſophi heeten, dat is, beminders van Wijsheyt. Sulx dat de Philoſophie even ’t ſelve is, dat de Oude, Sophia, dat is Wijsheyt, hebben geheeten. Waer over men by Diog. Laertium in ’t leven van Plato leeſt, dat hy de Wijsheyt en Philoſophie noemt een ſeeckere lust en begeerte van Godlijcke Wijsheyt.
De twijfelachtige gedaente die nu kleyn dan groot was, bediet, datſe als nu in de kenniſſe der dingen beſigh is, ſoo wel die beneden
