Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/433

Deze pagina is proefgelezen
411
Philosophia nae de beſchrijvinge van Boëtius.

oock zy, daer in openbaert ſich de Majeſteyt, voorſienigheyt en alderhoogſte goedheyt Godes; gelijck oock Mercurius Triſmegiſtus in zijne Pimander aen ’t 5 cap. ſeyt: Voorwaer God, die ſonder alle Nijdigheyt is, blinckt over al uyt, door alle deelkens van de Werreld. En Theodoretus in ’t iii boeck van de Engelen, ſeyt: uyt de ſienlijcke dingen wort de onſienlijcke God gekent, en die wel by ſinnen zijn, worden door de aerde en door de waſſende ſpruytjens, als door ſeeckere middelen geleyt, om de Aerde en den Maecker der gewaſſen te aenſchouwen.

Om dit volkomen te beſluyten, ſoo willen wy de peerle volkomentlijck uyttrecken, diewelcke in Paulo, het vat der verkieſinge, Rom. i cap. bewaert wort, alwaer hy de onrechtveerdige Heydenen niet verontſchuldight, diewelcke alleen voor hare Goden hielden de beeldniſſe van hout, ſteen, vogelen, en andere ontallijcke dieren, en die geene kenniſſe van den waeren God begeerden te hebben: want hy is haer vertoont. Daerom dat het geene dat kenlijck is van God, openbaer is in henlieden: want God heeft het hun geopenbaert, want dat in hem onſienlijck is, namentlijck zijne eeuwige Mogentheyd en Godheyd, wort uyt de Scheppinge der Werreld doorſien, dewijle het door de geſchapene Creaturen verſtaen wort, op dat zy niet zijn te verontſchuldigen.

Haer kleed is van eeniger geweldenaers handen geſcheurt, waer van een yder eenige ſtuxkens of lapkens heeft wegh gedraegen, ſoo groot als hy konde krijgen. Deſe zijn, gelijck Boetius in de derde Proſa van ’t eerſte boeck verhaelt, de verſcheyden naevolgers of ſecten der Philoſophen, die, door de verſcheydentheyt van de verkeerde meeningen, die een yder ſtaende houd, veroorſaecken, dat de Philoſophie in verſcheyden ſtucken, gepluckt en geſtroopt wert, die nochtans door haer ſelve vaſt en ſeecker is. Pithagoras heeft zijn deel in de ſpieglinge. Socrates in de werckinge: die oock de eerſte geweeſt is, die de Zeedekonſt in de Stad gebracht heeft, gelijck Cicero en Auguſtinus verhaelen: hoewel Auguſtinus ſeyt, dat de Philoſophie der Zeeden, al by de tijden van Mercurius Triſmegiſtus uytblonck, die al lange voor de Wijſen van Griecken heeft geleeft. Plato daer nae diſcipel van Socrates, hadde de Active en Contemplative Philoſophie, daer hy meeſt de Rationale byvoeghde, diewelcke niet anders is als de Dialectica of Redenkavelinge. Van Plato zijn veele hoofden van verſcheyden Secten heer gekomen, die tegens malkanderen ſtreeden, al om te betoonen datſe een ſpieglender verſtand hadden, verſchillende van anderen, jae oock dickwijls van haer eygen Meeſter, vindende nieuwe gevoelens en reedenen; gelijck als Ariſtoteles Peripateticus, en waer tegen Xenocrates Academicus ſtrijdig was, weſende beyde diſcipulen van Plato. Xenocrates hadde Zeno tot zijn diſcipel, die een Overſte was van de Stoiſche ſecte of naevolgers. De Overſte van de Epicuriſche ſecte was Epicurus, die van zijn 18 Iaeren af te Athenen quam, terwijlen Ariſtoteles in Calchide en Xenocrates in de Academie laeſen, en veele andere secten die de Philoſophie geweldelijck verſcheurden. Pithagoras verſcheurde de Philoſophie met zijn gevoelen van de belachlijcke verhuyſinge der ziele, en dat zy was geweeſt, eerſe in Pithagoras quam, in Ethalides, Euphorbus, Hermotinus, in Pirrus den Viſſcher, en datſe eens, nae zijn dood, in eenen Haen ſoude verkeeren, waer over hy den Haen tot een beeldniſſe van de ziele heeft genomen, en verboot daerom in zijn leven, datmen geenen Haen mocht dooden. Waer over de Philoſooph Lucianus in zijne t’ſaemenſpraeck van Micillus, Pithagoras invoert in de gedaente van eenen Haen, en doet hem ſpreecken, dat hy is geweeſt de Hoere Aspaſia, Crates, Ciniſcus, een Koning, een Bedelaer, een Droſt, een Ridder, een Kraye, een Kickvorſch, en andere ontallijcke Dieren, aleer hy een Haen was geworden. Op deſe wijſe verſcheurde oock Empedocles een naevolger van Pithagoras dieſelve mede, als hy ſeyt, doen waer ick een Jonghsken, doen waer ick ſomtijts een Maeghdeken. Socrates ſcheurde dit kleed op een reys midden in tween, want hy nam de ſpieglende Philoſophie van de natuyrlijcke ſaeken der Werreld wegh, noemende haer Sotten, die daer mede beſigh waeren, gelijck zijn beminde Xenophon in ’t i boeck van ’t leven Socratis verhaelt. Waer uyt dit ſpreeckwoord zijn oorſprongh heeft, Quæ ſupra nos nihil ad nos, dat is, dingen die ons te hoogh zijn, gaen ons niet aen. Ick wil oock niet onderſoecken of hy ſelve op de zeedelijcke Philoſophie veel paſte, en of hy was een verachter van de Religie en van de Wetten van Athenen, en of hy oock een bederver van de Ieughd was: maer dit weet ick wel, dat hy nieuwsgierigh

F f f2gie-