Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/445

Deze pagina is proefgelezen
423
Quaed-aerdigheyt, Schelmerie.Quaedſpreeckinge, &c.

de hoofdhayren ſalſe met een dicke nevel of roock omſchaduwt zijn.

Zy houd mette rechter hand een Mes, en mette ſlincker een Beurſe, die ſtijf is toegebonden, en op d’aerde aen de rechter ſijde, ſal een Pauw ſtaen met zijn ſtaert in ’t ronde opgeſteken, en van de ſlincker ſijde ſal een Beer ſtaen, die gram en verſtoort ſchijnt te weſen.

Oud wort zy vertoont, om dat veele oude perſoonen van quaeder aert zijn. En ſtreckt ſich de quaedaerdigheyt in alle dingen, altijd ten arghſten; gelijck Ariſtoteles ſeght.

Zy wort een Moorinne geſchildert, om dat het ſwart of duyſter, gelijck Pierius verhaelt, by den Romeinen, voor een ſchandlijcke en ſchaedlijcke gewoonte was gereeckent, waer uyt mede dit ſpreeckwoort is gekomen, voor ’t ſwart moet ſich een Romeyn wachten.

Van ſeer groote leelijckheyt iſſe gemaelt, om dat de leelijckheyt een miſmaecktheyt is, van eenige daed die ſchandigh en laſterlijck is.

Het geele kleed bediet quaedaerdigheyt, verraet, liſtigheyt en veranderinge van gedachten: in ’t kort, deſe verwe kan niet tot eenige Deughd gepaſt worden, om dat zy geen vaſte noch beſtandige grond in ſich heeft.

De Spinnen op ’t kleed, bedieden quaedaerdigheyt, en de quaedheyt van ons leven is den Spinnen gelijck, diewelcke, hoewel zy ſwack en teeder zijn, ſoo breyden zy nochtans ſekere bedrieghlijcke netten voor den Vliegen, die daer in worden gevangen, alſoo zijn oock de quaedaerdige en ſchelmachtige Menſchen, die altijd beſigh zijn, om valſche dingen te verſieren, waer toe zy gantſch zijn genegen; gelijck Caſſiodorus ſeyt.

De dicke en groote roock die uyt haer hoofd gaet, bediet, gelijck de roock voor de oogen ſchadelijck is, dat alſoo oock de ſnoode ſchelmerie ſchadelijck is aen die dieſelve ter hand neemt: waer uyt lichtlijck is te vergelijcken, wat een leelijcke ſonde of roock de ſchelmerye is, weſende als een duyſtere nevel, die ’t geſichte des gemoeds verdonckert.

Zy houd het Mes mette rechter hand, om dat de aert van de quaedwillige, boos en wreed is: Waer over het Mes by de Oude voor een voornaeme beteyckniſſe van de wreedheyt wierde genomen, want de Egyptenaers waeren gewoon Ocho den Koningh van de Perſſen, met deſen naem te noemen, alſoo hy boven alle andere, de wreedſte was, diewijl hy, waer hy oock aen quam, alles met moorden en dooden vervulde, gelijck Pierius in ’t xlii boeck van zijne Hierogliph. verhaelt.

In de ſlincker hand houd zy een Beurſe, die vaſt is toegebonden, om dat de quaedaerdigheyt niet alleen wreed, maer oock gierigh is, heerſchende daer in een ongematigde begeerlijckheyt en geld-dorſt, ’t welck in den Menſche wreedheyt, bedrogh, tweedracht, ondanckbaerheydt en verraderye baert, weghnemende in ’t geheel de Gerechtigheyt, Liefde, Geloof en Trouwe, Godſaligheyt en alle zeedelijcke en Chriſtelijcke deughden.

De Pauw iſſer ter eender ſijde by gedaen, om de natuyre van de quaedaerdigheyt af te beelden, waer in ook de Hovaerdie heerſcht, ’t welck een opgeblaſentheyt en ſtoutigheyt des gemoeds is, waer door de Menſch ſich laet voorſtaen, dat hy alles, door zijn eygen macht, kan uytvoeren, paſſende op God noch Menſch. Een ſaecke voorwaer die boos en ongerechtigh is. En om dat de ſonde nimmermeer alleene gaet, maer dat d’eene ſonde de andere treckt: en om te betoonen dat eene boosheyt veele ſonden in haer bevat, ſoo iſſer de Beer, aen d’ander ſijde, voor de Gramſchap, daer by gedaen. De dichter hier van, ſiet in ’t beeld van de Gramſchap.


Maledicenza. Quaedſpreeckinge.


EEn Vrouwe met ingevallen oogen, en in koperroeſte verwe gekleet, houdende in yder hand een ontſteecken kaerſſe, de tonge als eens Adders tonge uytſteeckende, en op den rugge van ’t kleet ſal een huyd van een yſere Vercken weſen.

De verwe van ’t kleed en de uytgehoolde oogen, bedieden quaedſpreeckentheyt, als Ariſtoteles ſeght, en ’t quaedſpreecken van eens anders goede wercken, komt nergens anders van daen, als van de boosheyt, die alleen nae oneere verlanght, ſonder dat hy daer van eenigh profijt treckt, geloovende dat eens anders lof, het zijne ſal hinderlijck zijn.

De