om zijnen Staet te onderhouden, moet hebben.
Het Boeck met het woort Jus, vertoont, datmen dickwijls de Burgerlijcke Reeden, om der regeeringe en om het gemeene profijts wille, moet te rugge ſetten: En om een voordaed te ſtellen, ſoo kan een Prins dickwijls aen veele perſoonen het leven ſchencken, dat zy door haere miſdaed, nae de Burgerlijcke Wetten, hadden verbeurt, om hem daer mede te dienen in een rechtvaerdige oorloge, overmits het verre klinckt, als men dappere en moedige Mannen heeft. Maer het Boeck, waer op Jus geſchreven is, daer mede wordt meeſt gemeent het ſpreeckwoord, ’t welck Cæſar Dictator in zijn mond plagh te hebben, uyt Euripides, ’t welck oock van Cicero en Suetonius in ’t leven van Cæſar wort aengetrocken, daer hy ſeyt, Want ſoo ’t Recht moet geſchent worden, ſoo moet het, om de Regeeringe, geſchent worden: maer in andere dingen weeſt Godvruchtigh. Deſe ſpreucke, hoe Godloos dieſelve zy, kan een yder Godſaeligh Menſch oordeelen: Aengeſien een yder Prins, doch inſonderheyt een Chriſten, alle eygen baet behoort ter ſijden te ſtellen: en in plaets van deſe vervloeckte Reeden van Staet, nemen de rechtvaerdige Reeden die in ’t Recht beſtaet, diewelcke, ſoo iemand met voeten treet, dieſelve wort noch op ’t laeſte van de Rechtvaerdigheyt Godes geſtraft.
Governo della Republica. Regeringe van ’t gemeene beſte.
EEn Vrouwe, diewelcke Minerva gelijck is, houdende in de rechter hand een Olijftack, in de ſlincker arm een Schild, en in de ſelve hand een Spieſſe, met een Helm op ’t hoofd.
Het kleed dat Minerva gelijck is, bediet, dat de Wijsheyt het begin is van een goede Regeringe. De Helm, druckt uyt, dat een gemeene ſtaet, moet geſterckt en ſeeker zijn van ’t geweld dat van buyten komt.
De Olijftack en de Spies geven te kennen, dat Vreede en Oorlogh, den gemeenen ſtaet noodigh zijn: d’eene om datſe brenght eervaerentheyt, ſtoutigheyt en dapperheyt, d’ander om datſe leedigen tijd verleent, door welck middel men komt tot kenniſſe en wijsheyt in ’t regeeren: en de Olijftack wort haer in de rechter hand gegeven, om dat de Vreede veel waerdiger is als de oorlogh, als weſende het einde daer van, en een groot deel van de algemeene geluckſaeligheyt.
Arithmetica. Rekenkonst.
EEn ſonderlinge ſchoone bedaegde Vrouwe, met veele verſcheyden verwen bekleet, waer op veele Muſijck-noten geborduyrt zijn, aen de ſoom van ’t kleed ſal par en impar ſtaen: In de ſlincker ſalſe ſeer aerdigh een tafel vol getallen houden, wijſende daer op mette voorſte Vinger van de rechter hand.
Arithmetica komt van Arithmos, ’t welck in ’t Griex bediet de konſt van tellen.
Zy wort ſeer ſchoon gemaelt, om dat eenige Philoſophen geloofden, dat door de ſchoonheyt en volmaecktheyt van de getallen, alle dingen waeren gemaeckt, onder de welcke Pythagoras ſeyde, dat de natuyre van de getallen liep over door alle dingen, en dat de kenniſſe deſſelven, was de waere Wijsheydt, diewelcke ſich onverderflijck keerde rontom de eerſte Godlijcke ſchoonheeden, die altijt ſouden duyren: door wiens mede-deelinge alle dingen gemaeckt zijn. En God van wien geen dingh voort komt, ten zy het rechtmaetigh zy, heeft alles gemaeckt in getal, maete en gewichte.
Zy wort bedaeghd gemaelt, om dat gelijck in dees Ouder de volmaecktheyt is, alſoo is oock de Arithmetica volmaeckt nae haere hoedanigheyt. En de verſcheydenheyt van verwen vertoonen, dat deſe de beginſelen leyt totte Mathematica of Wiskonſte, om datſe oock den wegh opent totte Muſijckkonſt, Geometrie en alle andere diergelijcke. Daerom zijn tot haer vercierſel Muſijknoten op ’t kleed geſtelt, want de Arithmetiſche proportien, komen van alle gelijcke luydende geſangen voort.
De ſpreuck, die op den boord van ’t kleed ſtaet Par & Impar, dat is even en oneven, verklaert, wat ſaecke die geene zy, die de verſcheydenheyt van de toevallen, en de demonſtratien of bewijſingen, in deſe konſt, doet. Zy houd met de ſlincker de taefel, wijſende met de voorſte vinger van de rechter
