Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/533

511

Winter.Inverno.

beſchreyen, gelijck Lucianus de Grieck verhaelt in zijne fabelachtige Syriſche Goddinne, dieder was een voorſpraeck in Syrien, geleeft hebbende 250 Iaeren voor Macrobius, en dat ten tijde van den Keyſer Trajanus. De Ioden als naegebuyren aen Syrien, gelijck die een ſnoode aert over ſich hadden, en tot ſlavernie ſcheenen gebooren, gelijck de Romeinſche Reedenaer oordeelt, lieten oock niet nae, deſe quade gewoonte te onderhouden, om Adonis op den bergh Libano, te beſchreyen, inſonderheyt door de Vrouwen, gelijck Ezechiel in zijn viii cap. xiv verſ. 600 Iaren voor de geboorte Chriſti, getuygt: Hy leyde my, ſeyt hy, in ter poorte aen ’t Huys des Heeren, die tegen ’t Noorden ſtaet, en ſiet daer ſaeten de Vrouwen en weenden over Adonis, andere ſtellen Thammus. Alſoo is dan verbetert de plaetſe, daer Adonis, door den Ridder Ripa, voor den Winter wort geſtelt, als verleyt zijnde, door het aenſien van Pierius. En in allen geval moetmen die beeldniſſe naelaeten, en gebruycken deſe als de waerachtige en rechte. ’t Is niet waerſchijnlijck noch waerachtigh, dat Adonis ſich ſelve, nae zijn dood, ſoude hebben beſchreyt, maer wel, dat het andere koſten doen. Dat zy ’t aengeſicht mette hand, onderſtut, is een teycken van droefheyt. De ſwaermoedige of bekommerde, ’t zy datſe ſitten of ſtaen, plegen altijd den elleboge op den ſtoel, taefel of anderſins te leggen, om ’t hangende hoofd te onderſtutten. Heliodorus in zijne Moorſche geſchiedeniſſe, vertoont Chariclea een Ionghvrouw, die met ſonderlinge ſchoonheyt was gegaeft, die alhoewel zy met groote ſmerte ontſtelt was, ſoo ſat zy op een rotſe, mette rechter hand op de knie, en onderſtutte ’t hoofd, en de vingers aen de winckbrauwen houdende, ſtaerde zy vaſt, ſonder ſich te bewegen, op Theagenes haeren Vryer en Bruydegom, die ter dood gewont, op der aerde nederlagh. Maer alhier is in deſe beeldniſſe beſchreven, een treurige Vrouwe, die daer ſtaet, ſonder ſich te leunen, en die haer rechter hand voor het hert houd, waer op zy met haer ſlincker elleboogh ruſt, met een treurig en ſchreyend geſicht. Dat de Mantel of lange rock van Cyaneo, of blauwe ſoude geweeſt zijn, verſtaen wy van duyſter en ſwart, alhoewel de Griecken Cyaneo gebruyckten voor Hemels blaeu en azuyr, niet te min dientſe oock voor enckel ſwart, en niet gemenght. En om dit te bewijſen, dat Cyaneus oock voor ſwart wort genomen, ſoo treckt de Schrijver uyt Theocritus en Bion, dat Venus met een purper kleet plagh te gaen, en datſe over den dood van haeren Bruydegom Adonis, een kleed van Cyane of een ſwart rouw kleed droegh. Want het kleed moet droevigh zijn, maer het Hemels blaeu is blijde. Andere ſeggen dat het blauwe paſt over Iongelingen en doode kinderen. Iong was Iphigenia, de dochter van Clitemneſtra, niet te min, bidſe haer Moeder, dat zy haer de locken, in haer dood, niet wilde afſnijden, en datſe aen haer ſuſter ſoude gebieden, dat zy haer lichaem met geen ſwart kleed ſoude bedecken. Iongh was Achilles, en als zijn Moeder, Thetis, voorſagh, dat haer ſoone in korter tijd voor Troyen ſoude ſterven, ſoo beweende zy hem in een ſluyer van Cyaneo, dat is van ſwart, gelijck oock de Griexſche text ſeyt μελάντερον, geheel ſwart. En bewijſt voort de Schrijver langh en breed, dat de verwe Cyaneo, niet voor azuyr of Hemels blaeu magh werden genomen: Maer dat de ſwarte verwe voor de rouw plagh uytgebeelt te werden; gelijk dan Homerus in zijne Dichten, Neptunus dickwijls afmaelt met ſwarte hoofdhayren: Andere ſeggen, waer toe geen Hemels blaeu, naedien Neptunus van de beuſelachtige Poëten, voor een God van de Zee wierde geacht? Ick ſegge datter onderſcheyt is tuſſchen de Zee en den Heere der Zee: Men vind geen Man met natuyrlijcke Hemels blauwe hoofdhairen. In de kloeckſte Schrijvers vind ghy Neptunum met ſwarte hayren. Wat ſullen wy van Hector ſeggen, die met de Zeebaeren niet gemeens hadde? want, nae dat de dood hem hadde wegh genomen, waeren zijne ſwarte hoofdhayren, vol ſtof. Andere ſtellen oock Bacchus met ſwarte oogen. Doch de Poëten hebben altijd gepooght de Goden jeughdigh en ſchoon te ſchilderen, als Mercurius dat die ſeer aengenaem was, Apollo van hupſcher gedaente, Bacchus ſeer ſchoon, maer de ſchoonste van allen, was Cupido. Doch blauwe oogen ſtaen leelijck, maer de bruyne ſchoon, en derhalven geeft Homerus aen Bacchus ſwarte oogen; en voorts bewijſt de Schrijver, dat de Oude rouwe hebben gedragen met ſwarte kleederen. Alhoewel Lucillius en Plautus verhaelen

dat