Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/581

559

Vooghdyſchap.Tutela.

in ’t xix boeck beſtelt, dat ſooder Vooghden aen de Weeſen, dieder geene hadden, wierden gegeven, die wierden van den Burger-Schout, of door het meeſte deel der Gemeents-luyden, verkoren. Welcke Wet Sigonius oordeelt, dat al voor ’t Borgemeeſterſchap van Poſthumius Albinus &c. in ’t Iaer der ſtad Romen 567 geweeſt is: Waer over deſe ſpreuke van den Schout Verres van Cicero verhaelt is, dat de Weeſe en Weeſen, waeren een ſeecker roof van de Schouten. Dieſelve Wet Attilia ſtelde oock Vooghden over de Vrouwen, die door de ſwackheyt van beleyt, geduyrigh onder Vooghdyſchap bleven; gelijckmen by Cicero kan leſen in ’t Vertoogh voor Murena. Claudius ſtelde daer nae dat de Vooghden van den Borgemeeſteren ſouden werden geſtelt. Maer de Keyſer Antoninus de Philoſooph, nam deſe moeyte den Borgemeeſteren af, en ſtelde daer toe een Wees-Schout, ten einde de Vooghden meerder naerſtigheyt ſouden aen wenden, gelijck I. Capitolinus ſeyt: welcke plaetſe Baptiſta Ignatius verſtaet, dat de Wees-Schouten tegens den Vooghden mochten vonnis ſtrijcken, indienſe bedrogh, in de bedieninge van haer Vooghdyſchap, hadden begaen.
Het Vooghdyſchap moet met oprechtigheyt en vromigheyt worden bedient, waer van de Duyf een voorbeeld is, diewelcke ſonder galle weſende, de Iongen van andere vogelen voed. Siet daer over de gloſſe, waer Salomon ſeyt in zijn Hooge-Lied, u oogen zijn als Duyfs oogen. Met Duyfs oogen dan, moetmen de Weeſen en haere goederen bewaeren, en niet met grijpende Wolfs oogen, gelijck Gildo, Ruffinus, en Stelico, die van Theodoſius den Keyſer tot Vooghden waeren gelaeten over zijne ſoonen Arcadius en Honorius, wiens gemoed was om ’t Rijck, van deſe kinderen aen ſich te trecken: welcke Weeſen, ten laeſten, het verkeerde gedacht van alle deſe haere Vooghden, met groote ſwaerigheyt in verſcheyden tijden hebben t’ondergebracht en overwonnen. Want God wil datmen over den Weeſen rechte ſorge ſal draegen. Eſaias ſeyt, Komt den benauden te hulpe, oordeelt den Weeſen, recht beſchermt de Weduwen, en komt dan en laet ons t’ſaemen rechten, ſeyt de Heere. David ſinght: Ghy ſult een hulper zijn van u Weeſe.
Alle de Wetten krijten en dreygen die geene die den Weeſen onderdruckt. Conſtantinus wilde den Vooghden ſeer ſtrenghlijck hebben geſtraft, in ’t ix boeck van zijn Codex tit. x, gelijck noch breeder in ’t Codex Theodoſianus in ’t ix b. tit. viii, van die hare Weeſen hadden geſchent of onteert, ’t zy met ontſettinge van haeren ſtaet en verbeutte van alle haere goederen, jae oock ſelve mette dood. De Keyſer Galba wort van Suetonius gepreſen, om dat hy eenen Vooghd veroordeelt hadde te cruycigen, die zijne Weeſe hadde vergeven, wiens erfgenaem hy ſoude weſen na zijn dood: En om dat deſe Voogd de ſtraffe wel wilde uytſtaen, doch dat de dood mocht eerlijcker weſen, voorſtellende dat hy een Romeyns Burger was, ſoo geboot Galba, datmen hem aen een wit kruys ſoude vaſt maken, dat verr’ boven d’andere was verheven, op dat hy van verre te beter moght werden geſien. Met groot oordeel, verboot de Atheniaenſche Wetgever Solon, dat die geen Vooghd over Weeſen mocht zijn, die de erfniſſe, nae haer dood, ſoude genieten: want hy konde door duyſent heymlijcke middelen, de Weeſe van kant helpen: die hy oock door verſuymnis, koſte beſchaedigen en verwaerlooſen, om die in kranckheyt te brengen, en datſe ſterve door achtloosheyt: en om dit gevaer van ’t leven, is ’t niet genoegh, datmen de goederen van de Weeſen verſekert en bewaert. Die geene die overwonnen was, dat hy zijne Weeſe bedrogen of beſtolen hadde, dat wierde een ſchandvleck van oneerlijckheyt geacht, en wierde, volgens ’t beſluyt, gehouden ’t ſelve dobbel te vergoeden, en dat nae de Wetten van de twaelf taefelen, en van Triphonius in l. tres tutores ff. en Cicero voor Cecinna en Q. Roscio.
Maer de Voogd ſal oock boven het goed, ſorge dragen voor het leven van de Weeſen, jae hy ſal de Weeſen beminnen als kinderen van andere luyden, gelijck de Muſch doet aen de jonge Swaluwen, diewelcke als zy van hare Moeders, uyt miſnoegen, werden verlaeten, ſoo brenght de Muſch dieſelve, als zijn eygen jongen, op. Soo een Muſch ſiet dat een Weſelken ’t neſt van de Swaluwen ſoeckt te belaegen, ſoo openbaert hy ſt ſelve met krijten en tjilpen, en ſtelt ſich daer tegens met zijnen nebbe, om de Swaluwen te beſchermen.

Tute-