Iaeren is van de Athenienſers met die van Lacedemon gemaeckt, als wanneerſe Eubea hadden t’ondergebracht. Dieſelve Livius verhaelt, dat van de Romeynen aen die Vejetanen een ſtilleſtant van 20 en 40 Iaeren was toegelaeten; noch verhaelt hy, dat de Vejetanen geſanten nae Romen ſonden, en maeckten een ſtilſtant van hondert Iaeren, gelijck aen Cerus oock een ſtilleſtant van hondert Iaeren was vergunt. Weſende dan het Beſtand van uren, dagen, maenden, jaeren, van korte of lange tijd, ſoo kan men ſeggen, dat de ſtilſtand is eene overeenkominge van de opſchorſinge der wapenen, voor een ſekere bepaelde tijd. Men moet oock de beſchrijvinge niet naelaeten, waer in de voorwaerden van den ſtilſtant begrepen worden, want daer in wort ſeeckerheyt gegeven aen de ſaecke en aen de perſoonen, terwijl noch het verſchil niet geeyndight is. De afkomſt van ’t woord Stilleſtand of Beſtand is klaer, want ſoo lange het verbond en de handelinge duert, houtmen op van oorlogen, tot de tijt van ’t verdragh toe.
De vinder van den Stilſtand, nae dat Plinius in ’t vii boecks lvi cap. ſeyt, is geweeſt Licanor, en Theſeus van de verbonden. De Rechters ſoo wel van den Stilſtand als van de Verbonden, waeren de Feciales of Heerhouten. Maer ick ben van gevoelen, dat de eerſte die den Stilleſtant voorgeſtelt heeft, geweest is Priamus Koningh der Trojanen, diewelcke nae een doodlijcke ſlagh tegens den Griecken gehouden, ſijnen Geſante ſont aen Agamemnon, Veldoverſte der Griecken, om Stilſtand te maken, ten eynde een yder ſijne dooden mocht verbranden, gelijck Homerus in ſijn vii Iliad. verhaelt, als datmen Idæus ſoude ſenden, om de dooden te verbranden, maer datmen daer nae wederom ſoude vechten, om te ſien by wien de overwinninge ſoude blyven. Welcke Stilſtand by Agamemnon wierde aengenomen, en den ſcepter ten Hemel keerende, ſwoer hy dat hy dien Stilſtand onverbreecklijck wilde houden. Het onderſcheydt tuſſchen Fœdus Verbont, en Induciæ Stilleſtant, is groot, want men maeckt Stilleſtant voor een korte of lange tijt; maer Fœdus is een eeuwigh Verbont van vrede en vriendſchap.
Zy ſit op een Eylandeken in ’t midden van een ſtille Zee, om te betoonen, dat terwijl de Stilſtant duert, de Zee oock ſtille is, maer niet altijt, want zy barſt in ’t eynde uyt tot storm en onweder: en gelijck, wanneer het onweer ophout, men ſeeckerlijck midden in Zee magh vaeren, also maghmen oock wanneer het onweder van de wapenen ophout, ſoo lange de Stilſtant geduert, veyligh en in ’t midden van des vyands landen vaeren en trecken.
Zy ſit op een hoop toegebonden ſpieſſen, want alhoewel de wapenen in den tijd van den Stilſtand, ruſten en wegh geleyt worden, ſoo ontgortmen dieſelve wederom als die ten eynde is, en ſtaet dan de krijgh weder op ſijn vrye voeten.
Zy heeft den borſt gewapent als Bellona, om dat het volck ten tijde van Stilſtand de ſorge van den oorlogh noch in de borſt leyt, alhoewel men van de wapenen ophout.
Zy hout al ſittende den ſtormhoed op de knie, en niet op ’t hooft, om ten meeſten deel, de ruſte uyt te drucken, die men heeft ten tijde van den Stilſtant, en zy heeft den hand daer op, om te vertoonen, datſe vaerdigh is, den Stilſtant geeyndight zijnde, die wederom op ’t hooft te ſtellen.
De Zeeſnoeck en de Harder, zijn een beeld van den Stilſtand, want dieſelve viſſchen, alhoewelſe doodlijcke vyanden zijn, plachten niet te min op eenen ſeeckeren tijd te vergaederen, gelijck de Natuerſchrijvers verhaelen, en daerom zijnſe oock om de ſpieſſe gehangen, om te vertoonen, dat door de overeenkominge van den Stilſtant, de partyen verbonden zijn, om vereenight te blijven, ſonder een ander te beſchadigen, weſende niet geoorloft, yemant hinder of gewelt te doen, en de roede van vrede te breecken, te weeten, de wet des Beſtants, want wie het Beſtant breeckt, doet gewelt aen het Recht der volckeren, gelijck T. Livius in sijn xl boeck verhaelt, houdende die voor bedriegers. De Veldheer, ſeyt hy, gaet by alle toegangen, en vermaent den krijghsluyden, haer den haet met alle prickelingen inſcherpende, en het bedrogh der Vyanden verwijtende, dat zy Vrede verſocht hebbende, haer Stilſtant was vergunt, en dat zy ten tijde van den Stilſtand, tegens het Recht der Volckeren waeren gekomen om het Leger te beſpringen.
De Carthagineſers waeren bedrieghlijck, die den eerſten Stilſtant tegens de Romeynen hebben geſchonden, die op een dach nae
Pagina:Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants Cesare Ripa 1644.djvu/69
Deze pagina is proefgelezen
47
47
Beſtant of Stilleſtant des Oorloghs.Tregua.
uyt
