anderen op ’t hooft, en ten laeſten weder op ’t hooft van Venus. En hierom zijn wy bewogen, om de Bevalligheyt met een Roſekrans af te maelen: en dat oock met reden, want de Rooſe is om hare Bevalligheyt de Koninginne van de bloemen, een cieraet van de aerde, een glans van alle planten, en het oogh van ’t gebloemte. Deſe geeft Liefde van ſich, en verſoent Venus, steeckende alle andere bloemen den loef af. Waer in de Poëten oock meeſt over een komen, onder andere Murtola, en Anacreon ſeggen, datter de cieraet vande Bevalligheyt in ſchuylt.
’t Roosjen aller Goden bloemtje,
Dat den Menſch tot wellust leyt,
Draeght van geur en reuck het roemtje,
Cierſel van Bevallijckheyt.
Soo paſt dan de Rooſe ſeer wel totte Bevalligheyt, daerom zy oock van de Poëeten Venus is toegewijt, als een beeld van Bevalligheyt en ſchoonheyt: waer in de bovengeſeyde drie dingen, die de Bevallijckheyt maken, als de Platonici ſeggen, te vinden zijn, te weten de kracht of deughd, de welgematigde verwe, en de lieflijckheyt van de ſtemme. Voorwaer in de Rooſe zijn oock deſe drie deelen te vinden, ten eerſten beſtaet haer deughd in de lichaemen te verſtercken, door ſoo verſcheyden toebereydingen van ſyropen en wateren. Daer is de aengenaeme lijfverwe, die met wit en root vermenght is, gelijck de Poëeten verſieren, dat de Rooſen te vooren geheel wit zijnde, met het bloet van Venus zijn beſprenght. Daer is de geur van de lieflijcke reuck, een beelt van de ſoetigheyt, en geur van de ſtemme, naedemael eenige Philoſophen het daer voor houden, dat de reuck en de verwe komt van de aengenaeme ſterre van Venus; waer uyt dit ſpreeckwoort gekomen is dat door Rooſenſpreken, Poëetiſcher wyſe geſeyt wort, dat Venus mette mond vol Rooſen ſpreeckt, gelijck Virgilius en Petrarcha ſingen, dat de ſchoone Engelſche mont was vol peerlen, rooſen en lieflijcke woordekens. Verſtaende een bevallige mond, nemende de peerlen voor de ſneewitte tandekens, en de Roſen voort vermelioen van de lippen, waer uyt voortquamen koſtlijcke ſpreucken, die verhaelt werden met een ſoete welſpreeckentheyt en aengenaemheyt van redenen, gelijck oock Taſſo ſinght.
De Helicriſus die zy in de hand draeght, is een bloeme die genaemt is nae de Nymph Helicriſa, als die de ſelve eerſt ſoude hebben gepluckt, gelijck Themiſtagoras Epheſius ſchrijft, doch ick achte datſe genaemt is nae Helios, ’t welck de Sonne, en van Chryſos ’t welck gout beteyckent, overmits de ſchaduwe van deſe plante vol beſyen hangende, die oock nimmermeer verrotten, wanneerſe van de ſtraelen der Sonne geſteecken zijn, een ſchadu of weerſchijnſel geven, als ofſe van goud waeren: Waer over de Heydenen een gebruyck hadden, hare Goden daer mede te bekronen, ’t welck Ptolomæus de Koningh van Egypten met groote naerſtigheit heeft onderhouden. Wat voor een bloeme deſe Helicriſus is, tot een onderſcheyt van de Chriſanthemus en de Amarant, kondy by Plinium, Dioſcoridem en ſijnen uytlegger Mathictam leſen.
Wy hebben haer deſe bloeme in handen gegeven, tot een beeld van de Bevalligheyt, want het is een aengename bloeme die haer naeme draeght van’t goud en van de Sonne, onder wiens ſtralen zy ſchoon en luchtig is, als het goud: jae men ſoude geen aengenaemer ſaecke konnen noemen, dan datſe luchtigh, en blinckende is, als het goud, daer de Sonne haer weerſlag op geeft. Iae men ſegt, dat als men daer kranskens van vlecht, en by ſich draegt, dat men ſich aengenaem maeckt, en gunſt en roem in ’t leven verkrijgt, gelijck Plinius en de oude Griexſche Schrijver Athanaeus verhaelen. Hierom geven wy de Bevalligheyt deſe Helichriſus in de hand. Want wie Bevalligheyt heeft, heeft in ’t gemeen by iederman geluck wenſchinge, roem eere, gonſt en aerdigheyt. En overmits de Bevalligheyt de gonſte weder vereenight, door de welcke de dingen worden verkregen, ſoo is van de Latijnen geſeyt, hy is vol Bevalligheyt, en dat van een Man die geluckigh is, dat ſijne ſaecken nae wenſch zijn uytgevallen. Want Pamphilus in ’t spel van Hecyra, als ’t hem boven ſijn hope mette Vrouwen wel geluckt was, ſeyt hy, Wie is geluckiger en voller van Bevalligheyt als ick ben? Daer en tegen ſeyt men, dat die onbevalligh, en ’t geluck ongunſtigh is, die de ſaecken niet nae wenſch gelucken. Waer over Pamphilus in ’t ſpel Andria ſeyt: Iſſer wel eenigh Mensch onbevalliger en ongeluckiger als ick ben?
Waer uyt het komt dat die bevalligh is, oock geluckigh is, want hy vindt licht by yemant gunſt en aengenaemheyt, waer
