114
dat Frankrijk aan ons schuldig is, dan zijn wij waarschijnlijk aan een staat iets schuldig waar Frankrijk van te vorderen heeft en zoo met alle rijken. De saldo's die er overblijven nadat alle rekeningen zijn opgemaakt door den internationalen raad, kunnen nooit heel groot zijn. De raad verlangt overigens dat zij binnen weinig jaren vereffend worden, en mag de vereffening gelasten wanneer hij wil, als zij te groot mochten worden, want wij willen niet dat een volk te zeer bij het andere in schuld geraakt, opdat onvriendschappelijke neigingen geen veld winnen. Om verder hiertegen te waken, onderzoekt de raad de geruilde goederen teneinde toe te zien dat zij van goede qualiteit zijn."
—"Maar waarmede worden de saldo's ten slotte betaald, zonder geld?"
— "Met eenig nationaal artikel; een overeenkomst omtrent den aard en de hoeveelheid van zulke artikelen is de grondslag voor handelsbetrekkingen."
—"Landverhuizing," zeide ik, "is een ander onderwerp waarover ik u wilde vragen. Met de organisatie van elken staat als een compagnieschap, die alle productie-middelen van het land in handen heeft, zou de landverhuizer, zelfs als men hem toestond den vreemden bodem te betreden, sterven van honger. Er kan dus geen landverhuizing wezen tegenwoordig."
—"Er is integendeel voortdurend landverhuizing, als gij daaronder verstaat verplaatsing naar andere gewesten van het vaste verblijf. Zij is geregeld volgens een eenvoudig internationaal stelsel van schadevergoeding. Als een man van twee en twintig, om iets te noemen, van Engeland naar Amerika gaat, verliest Engeland alle kosten van onderhoud en opvoeding, terwijl Amerika gratis
