173
slacht heeft bij ontwikkelde ouders. Heel in het kort, zijn er drie voorname grondslagen voor ons opvoedingsstelsel: ten eerste, het recht voor ieder mensch op de beste leiding die de natie hem geven kan in zijn eigen belang, om zijn eigen leven te kunnen genieten; ten tweede, het recht van zijn medeburgers om hen te doen onderwijzen als noodzakelijk voor het genot van zijn gezelschap, en ten derde het recht van de ongeborenen op een ontwikkeld ouderenpaar."
Ik zal niet in bijzonderheden beschrijven wat ik dien dag op de scholen waarnam. Ik had maar weinig belang gesteld in onderwijszaken in mijn vorig leven en kon daarom weinige treffende vergelijkingen maken. Na de algemeenheid van het hooger zoowel als van het lager onderwijs, trof niets mij zoozeer als de zorg besteed aan lichamelijke ontwikkeling, en het feit dat geoefendheid in gymnastische toeren en spelen van invloed was op de rangschikking van de leerlingen.
—"De faculteit van de opvoeding," zeide Dr. Leete, wordt evenzeer voor de lichamelijke als voor de geestelijke ontwikkeling verantwoordelijk gesteld. De hoogst mogelijke volmaaktheid naar lichaam en ziel, is het dubbele doel van den leergang die zich uitstrekt van het zesde tot het een en twintigste jaar."
De krachtige gezondheid van de jongelieden in de scholen maakte een diepen indruk op mij. Mijn eerste waarnemingen, niet alleen van de leden van het gezin van mijn gastheer, maar ook van de menschen die ik op mijn wandelingen had gezien, hadden reeds de gedachte bij mij opgewekt dat er eene algemeene lichamelijke verbetering sedert mijn tijd moest plaats gevonden hebben; en toen ik die forsche knapen en die frissche, krachtige
