11
De menschheid, betoogden zij, na de bovenste sport van de ladder der beschaving bestegen te hebben, stond op het punt een sprong in den chaos te doen, waarna zij ongetwijfeld zou opstaan, omdraaien en weer met klimmen beginnen. Herhaalde ervaringen van deze soort in historische en voorhistorische tijden, gaven misschien de verklaring van de raadselachtige bulten op den menschelijken schedel. De menschelijke geschiedenis, evenals alle groote bewegingen, was cirkelvormig, en keerde naar het punt van uitgang terug. Het denkbeeld van onbeperkten vooruitgang in een rechte lijn was een hersenschim, zonder voorbeeld in de natuur. De parabool van de komeet was misschien een nog betere illustratie van den loop der menschheid. Zonwaarts en opwaarts neigend uit de diepte der barbaarschheid, bereikte het ras het toppunt van de beschaving alleen om weer terug te vallen in de gewesten van den chaos.
Dit was natuurlijk een uiterste meening, maar ik herinner mij ernstige menschen onder mijne vrienden, die bij het praten over de teekenen des tijds, een dergelijken toon aansloegen. Het was zonder twijfel de algemeene opinie van denkende lieden dat de maatschappij een moeilijke periode tegemoet ging, die groote verandering ten gevolge zou hebben. De arbeidsquaestie, hare oorzaken, verloop en middelen tot herstel, stond vooraan in de onderwerpen van den dag, in openbare geschriften en in ernstige gesprekken.
De zenuwachtige spanning van de openbare meening kon niet treffender worden bewezen, dan door de opschudding, veroorzaakt door het praten van een kleine groep van menschen, die zich anarchisten noemden, en die zich voorstelden om het Amerikaansche volk door bedreiging
