187
onderhoud van het volk, en de noodige arbeid om het verbruik aan te vullen wordt beschikbaar gesteld. Wat aan goederen en werkkrachten overblijft, kan veilig besteed worden aan verbeteringen. Als de oogsten slecht zijn, wordt deze winst kleiner dan gewoonlijk, dat is alles. Behalve door zulke voorbijgaande gevolgen van natuurlijke oorzaken, is er geen fluctuatie in zaken, de stoffelijke welvaart van het volk vloeit onverstoorbaar voort van geslacht tot geslacht als een steeds breeder en dieper wordende rivier.
"Uwe handelscrisissen, Mijnheer West," ging de dokter voort, "evenals de andere groote verspillingen die ik noemde, zouden voldoende geweest zijn om u steeds over den arbeid gebogen te houden, maar ik moet nog spreken over een andere oorzaak van uwe armoede, en dat was de doelloosheid van een groot gedeelte van uw kapitaal en van uv/ arbeidskrachten. Bij ons is het de taak van het bestuur om in voortdurende bezigheid te houden elk onderdeel van de beschikbare vermogens van het land. In uw dagen bestond er geen algemeen beheer van kapitaal of van arbeid, en van beide bleef een belangrijke hoeveelheid zonder nut. Het kapitaal, was uw spreuk, is huiverig, en inderdaad zou het roekeloos geweest zijn, indien het niet huiverig ware in een tijd, toen er een groote mate van waarschijnlijkheid bestond dat elke particuliere onderneming op niets uit zou loopen. Steeds, wanneer zekerheid kon worden verleend, ging het bedrag van kapitaal geplaatst in productieve ondernemingen, aanmerkelijk stijgen. De verhouding van het op deze wijze geplaatste geld onderging voortdurend de grootste daling en rijzing, naar gelang van het vertrouwen in de vastheid van den industrieelen toestand, zoo-
