39
die gij nu schijnt te genieten als een vervolg op het tijdvak van ons."
—"Pardon," zeide mijn gastheer, "rookt u ook?"
En niet voordat onze sigaren aangestoken waren en goed brandden zetten wij het gesprek voort.
—"Nu gij meer lust hebt om te praten dan om te slapen, evenals ik, kan ik misschien niet beter doen dan u een denkbeeld trachten te geven van ons hedendaagsch stelsel van arbeid, om tenminste den indruk weg te nemen, als zou er eenig geheim steken achter den gang van deze evolutie.
"De Bostonners van uw tijd hadden den naam van veel te vragen, en ik zal mijn afkomst toonen door u een vraag te stellen om te beginnen. Wat noemt gij wel het meest in het oog vallende van de werkquaestie van uw tijd?"
—"Natuurlijk de werkstakingen," antwoordde ik.
—"Juist, maar wat maakte de stakingen zoo geducht?"
—"De groote vakvereenigingen."
—"En wat was de oorzaak van die groote vereenigingen?"
—"Wel, de arbeiders beweerden dat zij georganiseerd moesten zijn om hunne rechten te verdedigen tegen de groote kapitalen."
—"Dat is het juist," zeide Dr. Leete; "de vakvereenigingen en de werkstakingen waren alleen een gevolg van de concentratie van kapitaal tot grootere hoeveelheden dan ooit te voren gezien was. Voordat deze concentratie begon, terwijl tot nog toe handel en nijverheid gedreven werden door ontelbare kleine belanghebbenden met weinig kapitaal, inplaats van door een klein getal van groote belanghebbenden met uitgebreid kapitaal, was de werk-
