51
dere geschiktheden bij kinderen. Een grondige studie van het nationale werksysteem, met de geschiedenis en de beginselen van alle bedrijven, is een hoofdzaak bij onze opvoeding. Ofschoon handenarbeid niet mag verstoren de algemeene geestelijke ontwikkeling, die de scholen moeten geven, wordt er genoeg aan gedaan om dezen jongelieden, behalve hun theoretische kennis van de nationale bezigheden, fabriekmatig en landbouwkundig, eene zekere bekendheid te verschaffen met de werktuigen en de inrichtingen. Onze scholen bezoeken voortdurend onze werkplaatsen en ondernemen dikwijls lange uitstapjes om eenige bijzondere instellingen van nijverheid te bestudeeren. Vroeger schaamde iemand zich niet om grof onwetend te zijn omtrent alle bedrijven behalve zijn eigen, maar zulke onwetendheid zou strijdig zijn met ons denkbeeld van iedereen in staat te stellen met verstand een keus doen van het beroep dat hem het beste bevalt. Gewoonlijk heeft een jongmensch lang voor hij ingelijfd wordt, uitgevonden welke bezigheid hij zal gaan doen, zich een groote hoeveelheid kennis daarover eigengemaakt en hij ziet met ongeduld het tijdstip te gemoet dat hij zich aan haar zal kunnen wijden."
—"Maar het zal toch niet altijd zoo zijn," zeide ik, "dat het aantal vrijwilligers voor eenig vak juist zoo groot is als het benoodigde aantal. Gewoonlijk zal het onder of boven de vraag zijn."
—"De voorraad vrijwilligers moet altijd geheel voldoende zijn," antwoordde Dr. Leete. "Het is de taak van de regeering om toe te zien dat dit het geval is. Het aantal vrijwilligers voor elk bedrijf wordt altijd nauwkeurig nagegaan. Als er voor eenig bedrijf een aanmerkelijk overkompleet is, leidt men er uit af dat dit vak aantrek-
