53
winnen, dan zou de regeering dat beroep enkel maar uit de klasse van gewone vakken hebben te nemen door het "buitengewoon bezwaarlijk" te verklaren, en hen die het beoefenden bijzonder verdienstelijk voor het algemeene welzijn, om overstelpt te worden met vrijwilligers. Onze jongelieden zijn zeer eerzuchtig en laten zulke gelegenheden niet voorbij gaan. Gij zult natuurlijk inzien dat afhankelijkheid van zuiver vrijwillige keuze noodzakelijk medebrengt de afschaffing van alles dat ongezond of bijzonder gevaarlijk zou zijn. Gezondheid en veiligheid zijn condities die in alle bedrijven gelden. De natie verminkt en doodt niet hare werklieden, zooals de particuliere kapitalisten en lichamen in uw tijd deden."
—"Als er meer liefhebbers voor een beroep zijn dan plaatsen, hoe beslist gij dan tusschen de sollicitanten?" vroeg ik.
—"De voorkeur hebben zij die de meeste kennis bezitten van het vak. Niemand evenwel, die gedurende achtereenvolgende jaren er bij blijft om te willen toonen wat hij in een bedrijf kan leveren, wordt op den duur geweigerd. Ondertusschen, als iemand niet dadelijk kan worden toegelaten bij het begeerde vak, heeft hij gewoonlijk een of meer andere bedrijven waarvoor hij aanleg bezit, schoon niet in de hoogste mate. Iedereen is wel genoodzaakt zijn aanleg zoo goed te kennen dat hij niet enkel éen keus van beroep heeft, maar nog een tweede en een derde, zoodat, hetzij bij het begin van zijn loopbaan of later, wegens den vooruitgang van uitvindingen of veranderingen in de vraag, hij in de onmogelijkheid komt van het eerste vak uit te oefenen, hij toch een aanverwante bezigheid kan vinden. Dit beginsel van tweede of derde keuze is onmisbaar in ons stelsel. Ik
