158
aangelegenheden zijn gang te kunnen gaan. Het is, met zijn bondgenoot het handels-kapitaal, een heftig voorstander van de koloniale veroverings-politiek, en eerst wanneer men daaraan raakt, slaat het wild om zich heen en schreeuwt moord en brand over het gebrek aan vaderlandsliefde van zijn tegenstander: Zijn landhonger is verbazend, en, ijk zijn winsthonger, oneindi Het spitst de en en schuifelt ongedurig wanneer het hoort van vruchtbaren grond die onontgonnen, van goudvelden en petroleum-bronnen die ongeëxploiteerd, onnut, daar liggen, en het hitst de regeering op tot telkens nieuwe ondernemingen, vindt dat nooit geld en mannetjes genoeg gebruikt worden tot landroof en onderdrukking van de stammen en volken waaraan het zijn vampyrische lusten voldoet. Vijandelijk tegen de arbeidsbeweging treedt het voornamelijk op, zoodra deze zich als bestrijder van het imperialisme doet kennen.
De ligging van Nederland in het centrum der west-Europeesche staten die na '70 een groot aandeel kregen in de wereldproduktie, de snelle ontwikkeling van Duitschland vooral tot eerste vastelandsche industrie-staat; de uitbreiding van goederen- en personenvervoer tusschen Europa en Amerika, zoowel als tusschen Nederland en zijn koloniën, al deze oorzaken werken samen, om den groei van het handels kapitalisme in de laatste dertig jaar enorm te bevorderen. Door de uitbreiding der landbouw-industrie in de koloniën werd Nederland voor de verschillende koloniale produkten, voor thee, cacao, kina, tabak, een markt van beteekenis. Voor tabak, (dektabak,) kreeg de Nederlandsche markt, waarop in de laatste tien jaar een jaarlijksche omzet van 45 á 50
