25
der inboorlingen op onze koloniën, de sorteering en verpakking der waren, en deden er hun voordeel mee. En Holland dat vroeger de vrachtvaarder van Europa was geweest, voedde andere volkeren op tot den zijnen, het leerde hun zijn wegen en brak zijn eigen voordeel in de toekomst af.
Van af 1775 tot 1802, vermeerderde de schuld der Republiek met 337 millioen. De voornaamste strijdvraag der partijen in de jaren 1796–98 was dan ook de kwestie of de schulden der provincien wèl of niet vereenigd zouden worden: hieraan kent men den berooiden toestand der republiek. Het volk, teleurgesteld en beu van politieke opwinding, was onverschillig of haakte terug naar Oranje. Fortuinzoekers vulden hun zakken, de groote massa verlangde rust en veiligheid van bedrijf en wenschte de oude toestanden weerom.
Van af 1806 verstoorde het continentaal stelsel wat er nog aan handel en welvaart overgebleven was. De eerste paar jaren, onder Schimmelpenninck en ook onder Lodewijk Napoleon, nog mild toegepast zoodat er met smokkelhandel nog groote winsten te halen vielen—en terwille van 't buitensporig voordeel, dat deze handel voor velen bracht, niet zeer gehaat—veranderde dit na de inlijving. De zeeën, onmetelijke vlakten waar Hollands gouden oogsten hadden gegroeid, werden gesloten; op de kusten verrezen de gebouwtjes der gehate douaniers: een keten van dwang slingerde zich om Hollands leden.
Door de maatregelen der Napoleontische politiek werden, behalve de landbouwers[1], alle klassen getroffen.
- ↑ Wier gezindheid jegens Napoleon dan ook zeer van die der overige Nederlanders afweek: „Alleen de bevolking ten platten lande en der
