ende waer 't, dat wy, onse hoirs oft naercommers hierjeghen ghinghen, quamen of daden bi ons zelven ofte bi yement anders in al of in deele, hoe ende in wat manieren dat ware, zo consenteren wy ende willekueren onsen vorsz, landen ende den ondersaten van dien ende hueren naercommers ende elken van hem bezondere, dat zy ons ende onse naercommers nemmermeer gheenranden dienst doen en zullen noch onderhoorich zijn in gheenrande zaken, die ons van noode zullen zijn of die wy an hemlieden begheeren of versouken mochten, tot er tijt toe dat wy hemlieden alsuc ghebrec als daerinne ghedaen ware, weder daden beteren ende uprechten ende daerof gheheelic ofghelaten ende ons verdreghen zullen hebben, daertoe wy willen decerneren ende verclaren, dat terstont al 't guent, dat ter contrarien van dien inghebroken ware, of ende te nieuten zy ende van gheenre weerden ghehouden in toecommenden tiden, renuncierende voort ende afgaende te desen voor ons, onsen hoirs ende naercommers, van allen andere excepcien, cavillacien, subtijlheden van rechte of van feyte, die ons ofte ons hoirs ende naercommers te baten commen zouden moghen ende den vornoemden onsen landen ende ondersaten oft eenighe van hemlieden te scade ende achterdeele in eenigher manieren, ende zonderlinghe den rechte, zeggende generale renunciacie van gheener weerden wesende, het en ware dat speciale voorenghinge. In orconden van welken dinghen ende van eewigher vastichede zo hebben wy onsen zeghel hieran doen hanghen ende voort ghebeden onsen lieven oom ende neve voirscreven, dat zy in meerder verzekertheden, roboracien ende auctorisacien derzelver dinghen huere zeghels bi den onsen an dese voorsz, lettren hanghen willen, 't welke wy. Lodewijc van Bourbon, bi der ghedoeghe Gods Biscop van Ludic. Hertoghe van Bullioen ende Grave van Loon, ende Adolf van Cleven ende van der Marcke, heer van Ravesteyn, etc, bovenghenomt, ter begheerte van onser vorsz, nichten, der hertoghinne, gheerne also ghedaen hebben. Ghegheven in onse stede van Ghend den XIsten dach van Sporkele in 't jaer ons heeren duust vier hondert zesse ende tseventich, ende was onderteekent Marie. Op de ploye stont als volgt: bi miner joncfrauwe der hertoghinne, tegengeteekent A. Halewin, met paraphe, waeraen waeren hangende den zeghel van de hertoginne Marie, gedrukt in groen wasch, aen dobbelen steerte van groene ende roode zyde, ende dengonen van de mogende heeren Lodewijc van Bourbon ende Adolf van Cleven, voornoemt, gedrukt in rood wasch aen dobbelen steerte van parchemijn.[1]
IV. 3 juli 1504. De Saksische Ordonnantie in Friesland.[2]
Naedien wuyt ghenaeden ende ghaeven des Almachtyghen Goeds. Roemscher Conyncklycker Mayesteyt, ons Aldergnedichsten Heeren, ende des Heyllyghen Ryckx spetiale commissie ons George, van Goeds ghenaeden hartoegh tot Sassen, landtgraue in Duerynghen ende marckgraue tot Mysen, erflycke regerungh der Vrieschlanden van recht toestaet, tobehoert Ons met groeter eernste ende naersticheyt te poegen ende te arbeyden, om diezelve landen ende inwoenders van dyen int ghued, salich, prouffytelijck ende oerdentlijck regiment te stellen; ende howell ons tzelue in den besten vueghen ende forme, daerto wy met herten Zheneyghet zyn, nae menschelycke conditie oenmoeghelyck waer te volbrenghen, opdat nochtans nyet achter en blyue ons vermoeghen, daerinne wy tegens Ghodt ende de menschen verbonden zyn, hebben wy ghedacht, metter hulpe Ghoeds van tzelue een anfanck ende beghinsel te maecken, ende daerinne nae onse vermoeghen te procederen.
Alzo dan des ghemeyns werlts welvaeren aen vreede ende eendracht staet ende dat oeck vreede sonder geordineert recht (daerdoer die menschen van huere gheschillen moeghen verenyghet worden) nyet zyn en mach, blijct dat justitie ende geordineert recht alder menschen weluaeren, als paeys ende eendracht fundament is. Waeromme wy dat zelue fundament tot onsen voersz. beghinsel billyckx in den eersten ghebruycken, ende
- ↑ Onder het gedrukte stuk staat:Accordeert met den originelen Chartre, berustende in d'Archiven der stad Gend, t'Oorconden als eersten secretaris. Onderteekent P. Gobert. Het origineel berust hier nog. De tijdsomstandigheden verhinderen het er nu naar te collationeeren.
- ↑ Naar Schwarzenberg, II, blz. 35.
