259
den in Toba en Si Baloengoen, ook nog enkelen bestuursambtenaren en zendelingen in Toba is de emigratie-actie niet welgevallig. Den bestuursambtenaren is thans bevordering dezer emigratie uitdrukkelijk voorgeschreven. Naast den rijstbouw wordt ook de paardenfokkerij en runderteelt bevorderd. Alleen te Sariboe Dolok zijn in het depot reeds 8 Sandelwood-dekhengsten. Bengaalsch gras wordt aangeplant; vruchtboomen en klappers worden ingevoerd. Het blijkt meer en meer, dat Si Baloengoen meer toekomst heeft dan het Karoland.
In Asahan.
Ook in Asahan, gelijk in Oost-Serdang, ging men meer en meer van de tabak in de rubber en de koffie. Nieuwe rubberondernemingen ontstonden, gedeeltelijk gedreven met buitenlandsch kapitaal.
Grootsche rubberonderneming te Kisaran.
De meest grootsch opgezette onderneming is die van de „Hollandsen- Amerikaansche Plantage Maatschappij", waarover wij eenige mededeelingen ontleenen aan het reisverhaal „Ons land van onbeperkte mogelijkheden" van den oud-minister Cremer (Bijv. Nieuws v/d. Dag van 1/7 '14).
Toen voor eenige jaren de grootste vereeniging van rubberfabrikanten in Amerika, de General Rubber Co. te New York[1], wegens de hooge prijzen van hare grondstof besloot zelve rubber te planten, kocht zij in 1910 en 1911 de gunstig aaneengelegen, door wegen verbonden, en gedraineerde gronden der „Nieuwe Asahansche Tabakmaatschappij". Door de aanwezigheid van een staf van Europeesch personeel en geacclimatiseerd werkvolk vermeed zij tevens de kosten en gevaren, verbonden aan groote ontginningen in het oerwoud. Daarna richtte zij te Amsterdam met Amerikaansch kapitaal genoemde maatschappij op.
„Toen is op die bezitting het wonder verricht, dat met dien Nederlandschen staf, voortdurend uit Nederland uitgebreid, onder de energieke leiding en door het organiseerend talent van den hoofdadministrateur Ketner met administrateurs en personeel der 11 onderafdeelingen, naar de raadgevingen van een Ierschen, in
- ↑ Deze maatschappij treedt ook als de grootste koopster op van de kaoetsjoek van andere ondernemingen ter Oostkust.
