57
hun eigen stammen daar in tevoren onbewoonde gebieden zijn blijven voortleven, of zich oplosten in de Pak-Paksche stammen.
Het Z.O. deel van dit gebied heet naar land en volk Nai-Pospos en is thans een deel der onderafdeeling Baroes.
Onderwerping der Pak-Pak's.
Met de Pak-Pak's hebben wij van alle Bataks het meest te stellen gehad. Zij hebben het langst de gewoonte van het menscheneten volgehouden; slavernij, opium-misbruik en oorlogjes-voeren behoorden tot in den laatsten tijd tot hunne meest geliefde instellingen.
Hoe dicht hun land ook bij Baroes, onze oude vestiging, gelegen was, toch duurde het tot 1853, hetzelfde jaar, waarin Van der Tuuk als eerste Europeaan het Toba-meer bereikte, eer men eenig betrouwbaar bericht van de Pak-Pak's kreeg door eene reis in hun gebied van Von Rosenberg. In 1854, 1861, 1865 en 1867 hadden expeditie's zonder blijvend gevolg plaats naar de bovenstreken van Baroes en Singkel. In 1878 volgde eene expeditie tegen Si Singa Maharadja, die in de beide volgende jaren expedities tegen Nai-Pospos en Pak-Pak tengevolge had. In lateren tijd werden de Dairi-landen herhaaldelijk gekweld en gebrandschat door benden Atjehers en Gajō's.
In 1904 werd eindelijk krachtdadig ingegrepen. Als gevolg der expeditie van Van Daalen in dat jaar van uit de Gajō- en Alaslanden werden slavernij en kannibalisme verboden; pogingen tot opheffing van den handel werden gedaan, een „afloopend licentiestelsel" ingevoerd als middel om het schrikbarend opiummisbruik te verminderen; de bevolking werd geregistreerd, de vuurwapens ingenomen, belasting ingevoerd, het muntwezen werd gezuiverd; aan wegenaanleg begonnen.
De officieele inlijving volgde in 1906 van de Pak-Paklanden; in 1907 van Nai-Pospos.
De zending begon hier in hetzelfde jaar te werken door het plaatsen van een missionaris ter hoofdplaats Sidikalang. Deze heeft hier ook een gesubsidieerden timmerwinkel en een door waterkracht gedreven houtzaagmolen opgericht. Ook in het Mohammedaansche Baroes is een zendeling geplaatst voor eenige van elders gekomen Christenen.
