zoodat men van dien tijd tot 1666 een tal van 156 deed geboren worden, grootendeels met binnenlandsche berigten, doch niet volgens het plan en naar den vorm der tegenwoordige dagbladen. Maar op die leest geschoeid waren de Public Intelligencer van Roger l’Estrange, waarover reeds den 9 Julij 1662 gewigtige debatten in het Parlement ontstonden. — Engelsche Schrijvers noemen zelfs de London-Gazette van 7 November 1664 als de eerste regelmatige Courant.
Sedert de Regering van George II vermeerderden de Couranten in tal en last. In Schotland en Ierland is de oorsprong naauwelijks van ’t einde der XVII eeuw.
Terwijl in Engeland, tijdens den vermelden oorlog met Spanje, dagbladen of nieuwstijdingen werden uitgegeven, zijn er ook te Keulen bij Gottfried van Kempen en Niclaus Schruber Couranten gedrukt, die de beschrijving der Vloot en de verdere krijgsbedrijven hebben vermeld. Deze berigten waren tegenhangers van die der Spaansche partij, en als zij dus beiden er niet te veel van St. Anna onder lieten loopen, kon men door onderlinge vergelijking nog al achter de waarheid komen.
De Geschiedschrijver Scheltema heeft er verscheidene omstandigheden uit ontleend bij de zamenstelling van zijn gedacht werk, en had in gebruik een bijeengevoegd exemplaar dier Couranten onder dezen zeer aardigen titel:
„Warhafftige Zeitung und Beschreibung von der gewaltigen Armade oder Krijgsrustung so der Grosmachtige Köning von Hispanien, auff den Meer, bey Lissebona der Haupstad des Königreiehs Portugal susammen hat lassen brengen in grosser Anzahl den 29 und 30 May nechsverschenen von dannen abgesegeld, die Koningin von Engelandt, sampt Hollandt und Seelandt zu beseuken.
„Und wie die Spanisch Armada auf dem Brittanisschem Meer von den Englischen Armada ist angriffen, beschedigd, verjagt und vil zu grundt geschossen, und bis in die Nordsee getrieben. Anno 1588, Augusti.”
dat is:
„Waarachtige tijding en beschrijving van de geweldige Vloot of krijgstoerusting zoo als de Grootmagtige Koning van Spanje, in zee, bij Lissabon, de hoofdstad van het Koningrijk Portugal, heeft bij een doen brengen in grooten getale en den 29 en 30 Mei laatstleden van daar is uitgezeild, om de Koningin van Engeland, alsmede Holland en Zeeland te bezoeken. (Dat wil zeggen: vernielen!)
En hoe de Spaansche Vloot op de Britsche Zee door de Engelsche Vloot is aangetast, beschadigd, verjaagd en vele schepen in den grond zijn geboord, en tot in de Noordzee gedreven. Anno 1588 van 1 tot 11 Augustus.
onderdanen in dien tijd dulden kon, en naar de volstrekte oppermagt strevende, na de verongelijkingen hem door zijne Parlementen aangedaan, was naauwelijks, in 1641, uit Schotland in Londen teruggekeerd, of die volksbewegingen (door het toenmalig Parlement aangevuurd), begonnen, en bersteden welhaast, in 1642, in eenen burgerkrijg uit, welke het onthoofden des Konings in 1649 ten gevolge had. — In 1660 werd Karel II op den vaderlijken troon weder hersteld. Z. Hume, Historie van Engeland.
SURINAAMSCHE COURANT.
Van Zondag den 18 September 1831.
Paramaribo, 15 September 1831. Het strekt ons tot een waar genoegen, melding te mogen maken van het belangrijk Kinderfeest, hetwelk, na een verloop van zestien maanden heden voormiddag in het Kerkgebouw der Moravische Broedergemeente wederom onder ons heeft mogen gevierd worden. — Wij bedoelen de openbare en plegtige uitdeeling van Eereprijzen aan de Leerlingen, die op de verschillende Scholen dezer stad, blijkens voorafgaand naauwkeurig onderzoek in naarstigheid, ijver en goede zeden hadden uitgemunt, eene plegtigheid, die, gelijk zij met deelneming werd te gemoet gezien, niet minder door haren allezins gunstigen afloop tot warme belangstelling in de zaak van opvoeding en onderwijs zal hebben bijgedragen.
Te dezer gelegenheid werd door den Wel Ed. Gestrengen Heer Mr. H. R. Haijunga, President der plaatselijke School-Commissie, eene doorwrochte en sierlijke Redevoering gehouden, strekkende ten bewijze, dat, nademaal door de verspreiding van onderwijs onder alle classen der Burger Maatschappij, Godsdienst, Deugd, Orde, Nijverheid en Vaderlandsliefde worden bevorderd, het de pligt van elke regering is, dit onderwijs te beschermen en algemeen te maken; eene stelling, welkers ontegenzeggelijke waarheid, met kracht van redenen werd aangetoond, uit de waardige houding der Hollandsche natie, te midden der tegenwoordige omwentelingen en volksberoerten, en welke den bekwamen spreker aanleiding gaf, om eene hartelijke toespraak te rigten aan de ingezetenen van Suriname, hen opmerkende, om er roem op te dragen, van tot deze natie te behooren, en om door de uitoefening van bovengenoemde burgerdeugden hunne dankbaarheid te bewijzen aan de regering, welke ook in deze gewesten het verspreiden van dit onderwijs tracht te bevorderen.
Door den Wel Eerwaarden Zeer Geleerden Heer A. Roelofsz, Medelid der plaatselijke Commissie, werd vervolgens een keurig verslag gegeven van den staat onzer Scholen, waaruit men onder anderen vernam, dat het gezamenlijk getal Leerlingen thans bedraagt 623, zijnde over de onderscheidene Scholen verdeeld, als volgt:
| Op de School van den Hoofd-Schoolonderwijzer C. A. Batenburg | 104 | ||
| Van | J. A. H. Arnzen | 124 | |
| „ | S. del Castilho | 58 | |
| „ | P. Heilbron | 113 | |
| „ | D. M. Samson | 77 | |
| „ | G. A. Kat | 147 | |
| 623 | |||
Van welke aan een getal van 133 het heeft mogen gebeuren, om te dezer gelegenheid, het zij met eene Eereprijs, het zij met een loffelijk Getuigschrift bekroond te worden.
Aangenaam werd deze plegtigheid door een welbezet Orchest van tijd tot tijd afgewisseld, het welk daar en boven de Leerlingen treffelijk ondersteunde in het aanheffen van een drietal gezangen op de Feestviering toepasselijk; terwijl de leerlingen, J. A. Muller, J. H. F. Worsdel, B. Colaço, J. de la Parra, J. S. Artenberg en B. Marcellus, uit naam der bekroonden de Ledeu der School-Commissie door gepaste Aanspraken hunnen dank betuigden.
Zijne Excellentie de Heer Gouverneur Generaal en de Leden van de overige alhier gevestigde Collegien, benevens de Officieren der Zee- en Landmagt en Schutterij, vereerden met hun bijzijn deze plegtigheid, welke overigens door een groot aantal toehoorders van beider kunne werd bijgewoond, van welke wij vertrouwen, dat verre de meesten met diep gevoel over dit aandoenlijk Feest, zullen zijn aangedaan geweest, terwijl wij ons verzekerd houden, dat vele hunner eenen vernieuwden prijs zullen hebben leeren stellen op het groote voorregt, dat door een verbeterd onderwijs ook aan deze Volkplanting is ten deel gevallen.
Een Exemplaar dezer Courant ons toegezonden zijnde, met verzoek het bovenstaande daaruit over te nemen in ons Mengelwerk, hebben wij niet geaarseld hieraan te voldoen, in het vertrouwen, dat het genoegzaam belangstelling vinden zal. — Overigens bevatte dit nummer geene bijzonderheden, als de voor ons zoo vreemde aankondigingen van afschuwelijken handel in Menschen!
ERRATA.
In de vorige Dingsdagsche Courant van den 29 November, staat in het Extract uit eenen Brief over de Koepokinenting, op den 15 regel 2de bladz. 2de kolom:
daar men nu dezelve niet aantreft; moet zijn: dezelve bijkans nergens aantreft;
en op den 17 regel: en waaronder ook het getal; moet zijn: waarom ook het getal.
BESTUURDERS van het departement Leeuwarden der Maatschappij tot nut van ’t algemeen, roepen de leden op ter bijwoning eener gewone Departements Vergadering, welke in het lokaal des Departements op het Aardenwaltje alhier zal gehouden worden op Zaturdag den tienden dezer, des namiddags ten 4 ure.
| Leeuwarden, den 6 December 1831. |
ROBIDÉ van der AA, Secretaris. |
⁂ Ondertrouwd:
| Harlingen, den 3 December 1831. |
H. T. van SLOTEN, van Harlingen, en IDA K. PARMA, van Workum. |
⁂ Heden verloste voorspoedig van eenen Zoon, T. van den BERGH, geliefde Echtgenoot van
| Heerenveen, den 25 November 1831. | S. P. van GOINGA, Notaris. |
⁂ Heden verloste van eene welgeschapene {{sc|Dochter, JETSKE P. KINGMA, Huisvrouw van
| Jorwerd, den 26 November 1831. | O. S. HOGENBRUG. |
⁂ Heden beviel zeer voorspoedig van eenen welgeschapen Zoon, M. J. LORGION, geliefde Echtgenoot van
| Franeker, den 28 November 1831. | B. S. STELLINGWERFF. |
⁂ Mijne geliefde Echtgenoot W. O. WIJNGAARD, verloste heden avond van eenen welgeschapenen Zoon
| Franeker, den 30 November 1831. | Ph. P. HANNEMA. |
⁂ Mijne geliefde Echtgenoot WIJKE F. HOFMA, beviel heden van ee[ne w]elgeschapene Dochter.
| Gorredijk, den 28 November 1831. | B. F. van WALLIN[GA], Mr. Brander. |
Strekkende deze tot communicatie aan Vrienden en Bekenden.
⁂ Heden morgen omstreeks elf ure, verloste zeer voorspoedig van eene we[lge]schapene Dochter, SJOUKJE RODENBURG, geliefde Echtgenoot van
HARLINGEN, den 1 December 1831. Heden beviel van eene welgeschapene Dochter, CATHARINA HELENA WICHERS, geliefde Echtgenoot van
| M. NAUTA PETERS. Doctor in de Genees- en Vroedkunde. |
⁂ Met blijdschap verwittig ik Bloedverwanten en Vrienden, dat mijne geliefde Gade, heden avond van eene Dochter bevallen is.
J. KUIPER.
IJlst, den 1 December 1831.
⁂ Mijne geliefde Echtgenoot, BREGJE MIEDEMA, beviel heden van eene welgeschapene Dochter.
P. de VRIES, Pz.
Leeuwarden, den 2 December 1831.
MIDLUM, den 2 December 1831. Heden beviel van eene Dochter, CATHARINA HUIDEKOPER, Echtgenoot van JAN JANSz. HUIDEKOPER.
IJLST, den 2 December 1831. Heden verloste zeer voorspoedig van eenen Zoon, L. C. TROMP, geliefde Echtgenoot van O. J. van KAMMEN, Ontvanger.
⁂ Heden beviel allervoorspoedigst van eene Dochter, BAUKJE MARIA DIBBETZ, geliefde Huisvrouw van
S. SPRÉE.
Leeuwarden, den 4 December 1831.
⁂ Heden morgen beviel van een’ welgeschapen Zoon, J. POOK, geliefde Huisvrouw van{{float right|B. LOLCAMA.
Franeker, den 5 December 1831.
LEEUWARDEN, den 5 December 1831. Heden verloste zeer voorspoedig van eene welgeschapene Dochter, MAIKE MOLLEMA, geliefde Echtgenoot van J. SMEDING, Behanger.
⁂ Heden avond 10½ uur overleed na eene ziekte van zes dagen, onze geliefde Vader en Behuwd Vader HENDRIK CUPERUS, oud Mr. Goud en Zilversmid alhier, in den ouderdom van 76 jaren en ruim 3 maanden.
| Leeuwarden, den 24 November 1831. |
S. SIJBESMA. H. SIJBESMA, Geb. Cuperus. E. BONTJEMA. |
Dit diene tevens tot kennisgeving aan Familie en Vrienden.
⁂ Op den 23 November 1831 overleed te Gouda tot onze bittere smart, onze veelgeliefde Moeder, Mevrouwe de Weduwe G. ACKER, geboren Luppus.
| Leeuwarden, den 26 November 1831. |
G. ACKER. Mede namens mijn Broeder en Zuster. |
⁂ In den wel ondoorgrondelijken maar toch aanbiddelijken weg eener wijze en goede Voorzienigheid, trof mij heden de gevoeligste slag des levens. Mijne teeder beminde Echtgenoot, NEELTJE NICOLAI, in wiens bezit ik mij slechts 5½ jaar gelukkig gevoelde, werd dezen avond, ten gevolge eener beroerte, die haar in den vroegen morgen had aangetast, in den nog jeugdigen leeftijd van 34½ jaar, aan mij en onze twee geliefde huwelijkspanden op het alleronverwachtst door den dood ontrukt. Hij, die mij in dien moeijelijken weg der beproeving leidt, zij mij, hare beminde Moeder, nog weenende om het onlangs geleden verlies van haren geliefden Echtvriend, en mijne nog in leven zijnde Ouders, tot troost en sterkte, en ondersteune ons vooral door het uitzigt op eene zalige hereeniging in eene betere wereld.
Staat van de Middelprijzen der Granen en andere Objecten, welke in de tweede helft der maand November 1831, ter Markt der Stad Leeuwarden zijn verkocht, volgens Nederlandsche maat en gewigt, zonder eenige belasting:
| Tarwe, Witte | ƒ | 9 | - | 50 | de Mudde. |
| Rogge, | - | 6 | - | 70 | |
| Gerst, Vroege, | - | 4 | - | 70 | |
| Boekweit, | - | 5 | - | 27½ | |
| Haver, | - | 2 | - | 60 | |
| Boter, | - | 0 | - | 85½ | het Pond. |
| Vleesch, Koe, | - | 0 | - | 34 | |
| Schapen | - | 0 | - | 27 | |
| Varkensvleesch, Versch | - | 0 | - | 44 | |
| Gerookt, | - | 0 | - | 66½ | |
| Aardapp., Late | - | 0 | - | 75 | de Mudde. |
| Zaad, Kool | - | 9 | - | 75 | |
| Lijn | - | 8 | - | 85 |
Accordeert met het Register der Middelprijzen, den 1 December 1831.
Prijzen der Granen te Leeuwarden, Vrijdag den 2 December 1831:
De In- en Uitlandsche Rogge en larwe: Kogge ƒ 205 : 50 het Last. — Tarwe 11 : 00 de Mudde.
De Boter ƒ 35 : 50.
PRIJSCOURANT DER EFFECTEN.
AMSTERDAM, den 3 December 1831.
| Nederlanden. | Gebl | ||||
| Werkel. Schuld | 2½ | pct. | 39¾ | 40¼ | 40 |
| Uitgestelde dito | 15⁄16 | 1 | 61⁄64 | ||
| Kansbiljetten | ƒ | 15¼ | 15½ | 15⅜ | |
| Stellen van uitgel. dito | - | ||||
| Amort. Sijndicaat | 4½ | pct. | 64¼ | 64¾ | 64½ |
| 3½ | „ | 52 | 52½ | 52¼ | |
| Domein Losrenten | 2½ | „ | |||
| Handel-Maatsch. | 4½ | „ | |||
| Schatkistbiljetten | 6 | „ | 92¼ | 93 | 92⅝ |
| 100 | 93½ | 94¼ | |||
| 50 | 96½ | 97½ | |||
| Oorlogs-Lasten | 5 | pct. | 77¾ | 78¼ | 78 |
| Leening 1831 | 6 | „ | 87 | 87½ | 87¼ |
| Renversalen | ƒ | ||||
| Frankrijk. | |||||
| Inschr. op ’t Grootb. | 3 | pct. | 67¾ | 68¾ | 68½ |
| Certificaten van dito | 3 | „ | |||
| Rusland. | |||||
| Bij Hope & Comp. | 5 | „ | 89¾ | 90¼ | 90 |
| Negotiatie 1828 | 5 | „ | 90¾ | 91¼ | 91 |
| Inschr. op ’t Grootb. | 6 | „ | 57¾ | 58½ | 58¼ |
| Certificaten van dito | 6 | „ | |||
| Cert. dito Hamb. Ad. | 5 | „ | |||
| Dito te Londen gen. | 5 | „ | |||
| Pruissen. | |||||
| In Londen genegot. | 5 | „ | |||
| Idem, 2de Ligting | 5 | „ | |||
| Spanje. | |||||
| Amsterd. Perpetuel | 5 | „ | 46 | 47¼ | 47 |
| Id. te Parijs en Lond. | 5 | „ | |||
| Uitgestelde | 5 | „ | 7½ | 8 | 713⁄16 |
| Renten Perpetuel | 3 | „ | 30 | 30½ | |
| Polen. | |||||
| Loten | ƒ | ||||
| Oostenrijk. | |||||
| Weener-Bank | 5 | pct. | 84¾ | 85¼ | 85 |
| Dito | 4 | „ | |||
| Certificaten | 2½ | „ | |||
| Metalliek | 5 | „ | 82¾ | 83¼ | 83 |
| Dito te Lond. gen. | 5 | „ | |||
| Dito | 2½ | „ | |||
| Bank-Actien | 3 | „ | |||
| Aand. ƒ 100 bij Roth. | |||||
| Dito - 250 dito | 4 | pct. | |||
| Napels. | |||||
| Certific. bij L. & B. | 5 | „ | |||
| Idem Administratie | 5 | „ | 72¾ | 73½ | 73¼ |
| Dito te Lond. gen. | 5 | „ | |||
| Denemarken. | |||||
| Negot. in Londen | 5 | „ | |||
| Engeland. | |||||
| Geconsolideerde | 5 | „ | 82¾ | 83¼ | 83¼ |
| Griekenland. | |||||
| Te Londen | 5 | „ | |||
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der Stad DOCKUM, gedenken, op Zaturdag den 10 December 1831, des namiddags ten drie ure, ten Raadhuize aldaar, publiek aan te besteden:
- Het dempen van een Kanaal bij de Hantumerpoort, en het afgraven van een gedeelte der Zuidzijde van den Wal en van den Dwinger aan de Noordzijde aldaar.
- Het maken van eenen NIEUWEN HOUTEN WAL bij gemeld Kanaal, met de leverantie der daartoe benoodigde Materialen.
De Bestekken en Voorwaarden liggen intusschen ten Raadhuize van gemelde Stad.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der Stad BOLSWARD, zullen, op Dingsdag den 13 December 1831, des voormiddags ten 11 ure, op het Raadhuis binnen Bolsward , publiek, aan de meestbiedenden, presenteren te verpachten, voor den tijd van vijf jaren, ingaande den 1 Januarij 1832, en eindigende den 31 December 1836:
- De OPKOMSTEN der TOLLEN van de Reizigers met de Trekschepen varende van Bolsward op Pijphorne vice versa.
- De twee STADS TREKSCHEPEN, en wel het Bevaren en de Opkomsten derzelve, in de beurt van Bolsward op Workum et vice versa.
| Bolsward, den 1 December 1831. |
Burgemeester en Wethouders voornoemd, T. HOEKSMA. Ter ordonnantie van dezelven, H. BRAUNIUS OEBERIUS, Secretaris. |
De GRIETMAN van FRANEKERADEEL brengt bij deze ter kennis van de ONDERWIJZERS van den tweeden en derden rang, welke voornemens zijn naar de vacante School van Peins te solliciteren, dat aan dien Post verbonden is een jaarlijksch Tractement van ƒ 150, de Schoolpenningen van twintig Leerlingen, van ieder ’s jaars bedragende ƒ 1 : 20, en eene vrije Woning; moetende daarvoor ook de post van Organist en het Kosters ambt worden waargenomen. Het vergelijkend Examen zal worden gehouden in het Grietenijhuis binnen Franeker, op Dingsdag den 27 December 1831, des voormiddags ten tien ure, en de acten van rang en verdere stukken bij de Wet gevorderd, moeten vóór of uiterlijk op den 17 van die maand franco ter Secretarie van genoemde Grietenij worden ingezonden.
| De Grietman voornoemd, J. M. van BEIJMA thoe KINGMA. Ter ordonnantie van denzelve, S. WIJBENGA. |
