Pagina:Manifest. Het volk van Brabant (1789).pdf/18

De werkzaeme opperzorg der Intendenten, moest zig volgens den vyfden artikel, uytstrekken, zonder eenige uytneming, tot al wat eenig betrek kan hebben tot de gemeene of publieke bestiering zoo van Staets als huyshoudelyke zaeken; allen Magistraeten, Amptenaeren van Heerlykheden, allen de bestieringen van Provincien, Steden, Gemeentens waeren onderhoirig aen hun.

Tot dus verre echeen men, want men geveynsde het zoo, de Intendentien eeniglyk in-te-richten, tot opperzorg over de gemeene staets en economieke of huyshoudelyke zaeken; men hoôpte de oogen des Volks, by middel van dat vooruytzigt, op de afschrikkelykheyd der Intendentien te doen schemeren. 'T was in het Edict voor de hervorming van de Justicie binnen de Nederlanden van 3. April des zelven jaers 1787.; dat het bewimpeld ontwerp van dwinglandy zig teenemael ontvouwde.

Den vier-en-veertigste artikel, spreékende van de Contentieuse Jurisdictie, luyd aldus:

„ Verstaen nogtans dat dezen algemeynen ‬ende gelykvormigen regel maer plaetse en grype, in de gevallen, die, doôr hunne wesentheyd, waerelyk syn contentieus, dit is te seggen, voor de Saeken. Processen ende geschillen, van partye tot partye, ende vereysschende de uytspraeke van den Rechter; maer den zelven en sal niet besien in eeniger maniere, de gene die syn van het ressort van de politique en ‬economique Overheyt, exclusivelyk toegeeygent aen onzen Raede van Gouver-