taal wel gemaakt kon worden door wat men noemt „de spraakmakende gemeente“ - sjouwerlui, schaapherders, matrozen? - maar dat een geleerde als Schleyer, een man die gedurende vijf en veertig jaren van zijn leven vele talen heeft gestudeerd, die meer dan vijftig talen verstaat, en daarvan acht en twintig schrijft en spreekt, dat zulk een man een taal zou kunnen maken, verstaanbaar voor iedereen, die de moeite wil nemen haar te leeren, och kom! En zoo kwam het dat zij die zoo spraken, onkundigen en jaloerschen, den spot dreven met wie volapük studeerden, en critiek oefenden over dingen, waarvan zij geen verstand hadden.
Er is echter één omstandigheid, die min of meer tot verontschuldiging voor dat eerste ondoordachte oordeel kan strekken: Schleyer heeft zijn uitvinding in de wereld gebracht, gewapend met een spreuk, luidende: Menade bal, püki bal, dat is voor ééne menschheid, ééne taal, unam unui generi humano linguam. Daaruit begreep men dat het zijn doel was, te trachten dat alle menschen op de geheele aarde eenmaal slechts een enkele taal zouden spreken, en wel de zijne, volapük; en dat daaruit zou volgen dat volapük alle andere talen zou overvleugelen, uitroeien, doen vergeten. Nu, dat zou immers een groote dwaasheid zijn, zoo iets zou eenvoudig onmogelijk wezen. Geen volk zou ooit afstand doen van zijn moedertaal en daarvoor volapük aannemen - een volk dat zijn taal vergeet, verliest zijn volksaard en houdt op een volk, een natie te zijn - terecht luidt de spreuk der Vlamingen in Belgie: „de taal is gansch het volk.“ Neen, volapük is bestemd een internationale taal te worden, een taal bestaande nevens de nationale idiomen. Daarom is het dat een der eerste beoefenaars
