Eeuwen lang heeft de schilderkunst door natuurlijken vorm en kleur verhouding gebeeld tot zij in dezen tijd tot „uitsluitend“ verhoudingsbeelding kwam. Eeuwen lang heeft zij door natuurlijke vorm en kleur gecomponeerd, tot in dezen tijd „compositie“ beelding werd, Lange cultuur heeft, eerst in dezen tijd, in de schilderkunst doen zien, dat niet alleen meer zuivere, meer bepaalde, maar ook meer evenwichtige beelding van verhouding in kunst mogelijk en — thans — eisch is. Zulke beelding werd mogelijk en eisch door meer vrij staan tegenover de natuur en het natuurlijke d. i. door rijpen van het individu. Zoo kwam de schilderkunst tot beelden in het zuivere beeldingsmiddel der schilderkunst: de pure tot bepaaldheid gestelde kleur: vlak in het vlak en daarmede tot kunst op-de-wijze-der-kunst. Het Neo-Plasticisme beeldt de kleur in rechthoekige vlakken, tegengesteld door gelijkwaardige vlakken van niet-kleur (wit, zwart. grijs). Zoo wordt vorm en natuurlijke kleur geredu ceerd tot het meest elementaire, de beelding tot het fundamenteele.
Deze beelding is dus abstract, d. i. de diepst mogelijke verinnerlijking: zij is (aesthetisch) mathematisch, exact. In muziek noch schilderkunst is zij negeeren van de realiteit. Zij is abstract-reëel, d. i. de diepst beeldbare werkelijkheid.
Door traditie, historie ... door het verleden, is de beteekenis der woorden omsluierd en zoo wordt „abstract“ met vaag, onwerkelijk en „verinnerlijkt“ met traditioneele verheiliging ten onrechte geïdentifieerd. En zoo begrijpt de massa niet, dat sommige moderne dansmuziek meer innerlijkheid beeldt den het bekende psalmgezang.
Ook het begip van „plastiek“ is beperkt geworden door individueel-zijn. Het is beperkt tot vormbeelding. Plastiek in ruimeren, dieperen zin is beelding: zuivere beelding. — Beelding neemt een verschijning aan die afhankelijk is van den beelder. Beelding vlak in het vlak, is niet alleen een diepere, minder lichamelijke
116
