schijnen te hebben gemaakt. Ik durf voorspellen, dat wanneer het jullie gelukt een drukkerij op te zetten te Semarang W. al weer gevonden worden zal voor de leiding, zelfs met opoffering van een betere positie te Bandoeng.
Spreekt eerlijk met hem. Zegt ronduit: W. het is naar, maar wij moeten je opheldering vragen over verschillende dingen. Geef ons die opheldering zonder eenige reserve. Hij doet dit, daar ben ik zeker van. Hoe innig betreur ik het, dat ik niet op Java ben onder deze omstandigheden. Zou ik den val der Expres niet hebben kunnen terughouden? Een blad met 1300 abonnes behoeft in Indie niet te kelderen, wanneer de abonnes hun verplichtingen nakomen en wanneer geen kwaad spel bedreven wordt.
Uit de mij toegezonden advertentie van "een tweede blad" begreep ik ook reeds het een en ander, maar ook daaraan kan W. niet schuldig staan. Vergeet toch niet dat hij bevelen heeft uit te voeren en gaat na wie de bevelen geeft. Ik begrijp zeer wel dat W. zich heeft laten dupeeren, dat hij, voor de drukkerij werkende daarmede ook tegelijk de Expres heeft willen redden. Maar achter hem om werden zijn beste pogingen misbruikt en hij daardoor geplaatst in een vreemd licht.
Dat S zich op de mij geschilderde wijze van de aansprakelijkheid heeft losgemaakt kan ik begrijpen. Want S. is een zeer sluw mensch.
Met groote voldoening heb ik aan het slot van den brief gelezen dat jullie den moed niet verloren hebt en dat jullie reeds bezig zijn met een ander orgaan. Bravo. Als ik weer in Indie terug ben zijn dadelijk weer mijn krachten aan de partij gewijd. Weest daar verzekerd van.
De tweede brief van Kakebeeke heeft mij de bevestiging gebracht van zijn telegram van dezelfden dag dat de Expres einde dier maand zou worden stop gezet. Er is daarin ook sprake van een courant die Burghardt van Medan wilde opzetten tegen de Locomotief. Laat jullie je niet misleiden door dien schaoft. Ik noem dezen mensch zoo omdat ik daar mijn reden voor hebt. Burghardt is nog feller anti-Indo dan Wijbrands maar zal trachten jullie gunst te winnen met laffe vleierij. Ik verzeker jullie dat het zoo gaan zal. Wanneer hij de Locomotief kwaad kan doen, is het ongetwijfeld onze zaak hem te steunen. Maar zonder hem daarbij in een enkel opzicht ook maar te vertrouwen. Gebruikt hem. Dat is de eenige raad dien ik te zijnen aanzien te geven heb. Gebruikt hem en voorkomt dat hij jullie gebruikt. Kakebeeke verzocht mij om deze berichten niet verder te doen gaan. Ik geloof dat hij het mij niet euvel duiden zal dat ik het H.B. er mede in kennis stel maar ik verzoek jullie toch om er bescheiden gebruik van te maken. Een waarschuwing moest ik zenden. K. kent Burghardt niet. Ik wel sedert jaren.
De brief van het H. B. eindelijk. In de eerste plaats de geldkwestie. Ik heb nu geregeld gedurende twee maanden 550 gld. ontvangen. En dat is genoeg. Ik wil niet meer hebben. Ik heb daarover reeds enige brieven naar jullie verzonden. Om geen misvattingen te veroorzaken zal ik er niet meer op terugkomen.
Mijn standaardwerk. Een verkeerde gedachte is het zeker van jullie dat ik mijn correspondentie met jullie tusschenpersonen noodig hebben zou. Niets daarvan. Maar ik heb toch niet door tusschenkomst van W. om meer geld bij voorbeeld gevraagd, wel? Het kan zoo te pas gekomen zijn in een brief aan hem.
Naar Timor gaan, schreef ik als noodzakelijke oplossing wanneer jullie niet in staat zoudt zijn om met het Tadofonds door te gaan. Vergeet niet, dat ik niet alleen ben, die des noodig van dertig gld. in de maand bestaan zou, maar een familie heb en vooral kinderen. Ik ben hier zeer goedkoop geherbergd. Nu ja niet als een prins maar goed. Dat is de hoofdzaak en terwijl de couranten alleen maar oorlogsnieuws brengen, werk ik aan mijn boek dat geregeld opschiet. Het is geen downheid wanneer ik denk aan Timor, maar voorzicht en verzicht. Ik vroeg de regeering waarop ik eventueel zou kunnen rekenen, wanneer ik mij te harer beschikking zou stellen, en kreeg ten antwoord f 175 in de
