Zürich 27/6 - 15
Beste Di,
Op je briefkaart van 24/6 - daareven ontvangen - 't volgende:
De bedoeling van Pleyte- v. Deventer is duidelijk. Men geeft je een goede bezoldiging op Banka. Dan heft men de internering op. Jij komt dan in strijd of je naar Java terug zult gaan of je gouvernementsambt houden. Men rekent er dan op dat je f 200 zult prefereren boven karakter. En als je toch zoudt willen gaan, zal men nog meer bieden om je te koopen. De ethika van deze heren is melaatsch.
Voel je je sterk genoeg om weerstand te bieden aan den Christelijke verleiding, die je daar geboden worden zal (denk er aan dat je je kind dan hebt en voor dit toekomstplannen zult koesteren; een kind meer, een keten meer) dan zou ik zeggen: ga, want de internering zal dan wel spoedig opgeheven zijn. Bezwijk je onder deze omstandigheden, dan ben je werkelijk verkocht en de zaak zal je verloochenen, al zou jij haar niet verloochenen in je innerste hart. Voel je, de omstandigheden zijn dan geheel anders.
Je bent veel te goed in je gedachten omtrent de menschen. Geloof me dat achter de fatsoenlijkheid van een v D. zelfs den begeerte schuil gaat, anderer karakter te bederven. Dat is een noodwendigheid voor 't karakterlóóze. 't Is niet een schuld van st.., dat 't riekt. 't Is een onvermijdelijkheid. Bedenk's welke leugens Pleyte 1913 openlijk in de kamer sprak om zichzelf een pluim op te zetten ("als de mentaliteit gewijzigd zou zijn"). Deze lieden voelen instinctief dat die "mentaliteit" nog altijd dezelfde is. Het pleit voor ons, dat de omkoopers nog immer twijfelen aan de mate onzer karakterloosheid.
Solliciteer jezelf - maar natuurlijk voor Java; en anders ga je dadelijk na opheffing der interneering, die voor een aangesteld gouv. ambtenaar natuurlijk volgen moet, uit dienst - dan spéél jij, en wordt niet gespeeld.
II Van Haeften: Deze man is goed en zwak. Er is op hem niet te bouwen. Ik zou hem beleefd en correct - maar dat ben jij al
