omgeving is in de evolutie der Liefde maar een begin... iets dat zelfs de dieren eigen is...
Stem van A d o n i s: Goed... maar ik zie nog niet in dat zijn werk daarom... als kunst...
Stem van J o r s a: (valt in met verhoogde stem) Dat hij geen kunst zou kunnen maken meen je?... O... ja zeker kan hij dat... zeker. Maar wanneer hij een beeld maakt van Christus... dan weiger ik in dien „Christus”... Christus te herkennen... Hoe kan zoo’n man een beeld van de Liefde maken?...... Onmogelijk. Zoo iemand kan een Nero... een Napoleon... een Alexander, maken maar geen Christus...
Stem van A d o n i s: Dat zie ik nog niet in...
Stem van J o r s a: Niet? Kun jij uit een leêge kan... helder water schenken?...
— — — — — — — — — — — —
Evenmin kun je ’s menschen diepste gevoelens uitdrukken zonder dat die gevoelens in jou... in den kunstenaar... als mènsch aanwezig waren. Zoo zijn er honderde voorbeelden... Rembrandt schildert een Narcissus... o prachtig... vol effect... maar de Grieken bedoelden hiermede een zeker gevoel uit te drukken: de Zelf-begeerte. Van dit gevoel bij Rembrandt... geen spoor... Kleur... licht... leven dat is de voorstelling van de schilderij... maar nièt het gevoel van Zelf-begeerte... dat de toeschouwer met schrik en ontzetting zou moeten herkennen... Voor Rembrandt was de voorstelling der Grieken óók de voorstelling of... de stof voor zijn schilderij: Narcissus...... maar niet het gevoel dat aan die voorstelling ten grondslag ligt... teruggebracht in zijn tijd... Ken je de schilderij? Die jongeling die daar aan het water ligt is Rembrandt... de schilder... het gebaar in de schilderij is het gebaar van de schoonheids-verrukking... ondergaan door den schilder... (luid) door den schilder!...
Stem van A d o n i s: (met openbaring) Maar... langs dien weg... is al wat er op de muren van den Sixtijnschen kapel geschilderd is niets dan... dan... de eigen schoonheids-verrukking van den schilder... belichaamd in verschillende figuren... Dan... dan... is de Christus uit het jongste gericht... die dreigend
Pagina:Van Doesburg, Opstanding (1913).pdf/19
Deze pagina is proefgelezen
