| VVeeckelycke Courante van Europa. | No. 34 |
Italien.
NApels den 17 Iuly. Niet tegenstaende de groote diligentie van onsen Viceroy Don Pedro de Carassa, D. Pippo Dura, en Broeder Paulus Venetiaen, gheassisteert van 200 Persoonen, en 60 Karren om de Dooden te begraven; soo neemt de sterfte noch al meer toe, aengesien de Straten dagelijcx vol Dooden zijn, soo datmen eyndelijck de Slaven van de Galeyen heeft moeten nemen, en met de voorschreven Karren doen gaen. Oock zijn meest alle Taverniers, en Churghijns ghestorven; boven dien is over al groot ghebreck aen Broodt. Het nieuw begonnen ghetimmer van ’t Klooster St. Vrsula is gantsch blijven steekcen, alsoo de Werckluyden doodt zijn. In ’t Stedeken Benevento sterven oock daeghs wel 70 Menschen, soo datter al wat van vermeughen is daer uyt nae andere plaetsen vlucht.
Romen den 29 Iuly. De Spangiaerden en Portugijsen zijn beyde noch al even neerstigh om den Paus aen hun zijde te krijgen, daer van sal eerstdaegs yet uytbarsten. Vermits de Peste hier toeneemt heeft men ghestemt een Lazaretto daer toe te ordonneren, welcke zijn sal het Convent der Monnicken van St. Eusebius, op Sint Maria. In dese stad zijn verscheyden Winckels en Huysen de novo ghesloten, uyt vreese der Peste, ende daer onder een der voornaemste Herberghen: diversche ziecken zijn na Lazaretto uyt gequalificeerde Huysen heymelijck gebracht: Men heeft oock verscheyden Medicijnen Doctors hun proces alhier gemaeckt, voonamelijck sulcke die tot de besmettelijcke Sieckte wierden gebruyckt, en dat om datse soo ongeschickten loon hadden ge-eyscht. Men heeft oock de Peste ghevonden in den Vijver van den Cardinael Orsino, die daer op terstont zijn Paleys dede sluyten, by den Bergh van Jordano.
Genua den 5 Auguſti. De Coningin van Sweden heeftmen om de Peste van Roomen voor de 40 daegen niet willen inde Stadt laeten, als zijnde deese Stadt noch vry vande Pest. Die van Venetien aen ons hebbende gepresenteert soo wy mede iets tegen de Turcken wilden aenvanghen, dat al het gheene wy van haer souden veroveren, self inde Golf, dat sulcks het onse soude blyven, soo heeft men hier 12 Galeyen, 8 Schepen en 2 Branders toegherust, die alreede op een Exploot uyt zijn en tegen over Smirna ghesien. Tot Porto Finalo zijn omtrent 8000 Spangiaerden aengekomen, tot ontset van Valencen.
Milanen den 2 Auguſti. Door de groote hitte des daeghs, en de koude der nachten, als mede de extreme dorst waer mede de arme spaensche Soldaten geplaegt zijn geweest, also in geen 3 mijlen water van daer te bekomen was, so hebben zy geen sonderlinge vrucht op’t France Leger voor Valenza konnen doen: oock zijn de France Linien te sterck, de Grachten te diep, ende met Steccaden voorsien, met Reduyten en Fortificatien doorwrocht, so datter gants geen ontsetten aen is. Onsen Gouverneur den Cardinael Trivultio, die zigh tot Alexandra wat onpasselijck bevindt: heeft derhalven met den secreten raedt besloten den Bergh, en al wat wy daer omtrent van de vyanden hadden gewonnen, weder te quiteren, ’t welck Don Jan d’Herida alsoo heeft volbrocht. Voorgaende Sondagh wiert binnen Alexandria in’t publijck ghejusticeert een Landts-verrader Angelo Nardi genoemt, zijnde een Koopman, hebbende intelligentie ghehad met den Hertogh van Modena en Mantua.
Milanen den 9 Auguſti. Den Graeve van Fuensaldagne is over eenige Dagen tot Pavia ghearriveert: den Cardinael Trivultio die hem het Gouvernement meynde over te leveren, is op en 3 deser aen een Catharre overleden. De Spaense voor Valencen hebben de twee veroverde Hoogten, door gebreck van Water en Voeragie weder verlaeten: en de Belegerde hebben Vuyren uytghesteecken, ende een Af-snijdinghe inde Gracht ghemaeckt.
Venetien den 11 Auguſti. De Victorije die de Christenen op het Ottomansche Huys hebben verkreghen, is soo heerlijck, dat selfs de Stadt van Ragusa een Gesant van wegen haer en haren Prins aen desen Staet heeft ghesonden, met Brieven van gheluckwenschinghe over de voorschreven victorije, ende den selven is hier wel ontfangen. Men heeft tot Constantinopelen, om de ghemoederen te stillen, een geruchte verspreyt, hoe datse de Venetiaensche Vloot gantsch geslagen, veel Schepen verovert, ’t Volck ghedoodt, en voornamentlijck den Venetiaenschen Generael hadden verslaeghen, daer over dan vreughde-vieren zijn ontsteecken, ende ’t volck te vreden gestelt. Van Candia, dat in Canea weynig Menschen meer zijn, aldaer hadde den overghebleven Vssaim een groot Beeldt van Mahometh doen maken, en dat in Processie door de Stadt doen omdraghen, om dat hy de Peste soude uytblussen; maer ziende dat het selve niet en hielp, hebben zij de Christenen aldaer versocht datse God ten selven eynde wilde bidden, ende als de selve daer toe getreden zijn, is seer kort in weynigh daghen, tot verwonderinghe der Turcken, de sterfte aldaer opghehouden: hier over heeft den Turcksen Vssaim hem seer ontstelt.
Duytslant en d’aengrenſende Rijcken.
Weenen den 9 Auguſti. Uyt Poolen bekomen wy tijdinghe van een seer bloedigh ghevecht dat tusschen de Poolen en Sweeden, die met de Brandenburger geconjungeert was, soude voorgevallen zijn, daer de Poolen de nederlaegh souden gekregen hebben, achterlatende al haer Bagagie en Geschut, en Warschou in handen harer vyanden. Men maeckt het ghetal der gheblevene hier groot, van de Sweden 10000 en de Poolen 20000 man, maer sal apparent so breet niet zijn; den Generael Haidersohn soude dit selfs aen den Keyser gheschreven hebben: Hier tegen hebben de Poolen Peterkou by accooort in ghekregen; van ’t Garnisoen is door de ongebondene Poolen neder ghehouwen, alsoo dat het den Commandant Biron alleen met weynige is ontkomen. Het Keyserlicke Hof is meest nae Praegh vertrocken, zijn Majesteyt sal den 20 volghen, om de Keyserinne den 10, en den Hongarischen Koning den 14 September te laten Kroonen. Gisteren is den Generael Graef Enckhefort van hier nae Steyr vertrocken, aldaer, oft op de Welsterheyde, sal de Rendevous des Keysers volckeren gehouden worden, om door Tyrol in Italien te gaen tegen Modina. Heden is zijne Vorstel: Genade Picolomini hier overleden.
Praegh den 10 Auguſtus[.] zijne Keyserl: Majest: sal den 17 deser van Weenen met de Hof-houdinge opbreecken, en herwaerts komen, om de Krooning van zijn Soon tot Boheemschen Koningh hier by te woonen. Gisteren zijn hem van hier 20 Koetsen en 30 Wagenen tegen gesonden. Den Erts-Hertog Leopoldus is tot Groot Meester van Pruyssen gemaeckt: Hy voert de Keyserlijcke volckeren t’samen, om daer mede (so men meynt) na Pruyssen op te breken.
Stettin den 15 Auguſti. Hier is ’t gheheel vol vreught over de Victorye onses Coninghs teghen de Poolen, van wiens zijde den Littousen Veltheer Gonziewski en Sapieha souden doodt ghebleven zijn. Den Generael Major Bulava is tot Gouverneur in Warschouw ghestelt. Den Cheurvorst vervolght de Pooolen nae Podolachien: en onsen Coningh aen dees zijde en en Marschalck Wranghel aen d’andere zijde Wijssel tot naer Lublin. Den Turcksen Ambassadeur is hier deur nae Franckfoordt vertrocken. De Brandenburghse Troupen onder den Major Dursligh zijn na groot Poolen, omme de Plaetsen aldaer te besetten.
Lipſtadt den 18 Auguſti. Des nachts tusschen den 15 en 16 deser is alhier een vreesselijcken Donder gehweest, en de Stadt aen seven oorden door de Blixem aenghesteecken, alsoo dat de meestendeel en wel het voornaemste is af-gebrant, sonder dat men als noch het Vyer kan lessen, en ten zy ons de Naebueren te hulpe komen, staet te beduchten dat de gantsche Stadt sal af-branden.
Hamborgh den 19 Auguſti. De Sweeden doen al ’t Volck dat zy konnen opwaerts tot haer assistentie voeren, ghelijck dan 16 Regimenten uyt Bremen noch zijn opghebroocken, om de Elve te passeren. Die van Bremen zijn eyndelijck by den Keyser voor een vrye Rijckstadt verklaert, daer over de Sweeden seer qualijck vernoeght zijn, en schijnen iets bysonders in’t sin te hebben.
Ceulen den 22 Auguſti. Van Daegh zijn eenige Schepen met Krijgs-volck hier voorby afwaerts aen gevaren, ghelijck de voorgaende dagen oock is geschiet, men meynt dat het Nieuborgs Volck is.
Byſonder uyt Poolen en Pruyssen.
Riga den 2 Auguſti. Men verstaet, dat den Muscoviter seer na dese Stadt nadert, hebbende wel 850 Struyssen by hem, en sou Dunnenbergh belegert hebben, jae den Grootvorst sou in Persoon met een bysonder Leger, also hy met drie Armeen af-komt, nae Bierse in’t marcheeren zijn, ’t welck maer 15 Mijl van hier is, en door dien ons Garnisoen niet boven 3000 man is soo is men hier seer bevreest.
Warſchouw den 3 Auguſti. Den 27 deser is een gedeelte der Poolse Armee met eenige 1000 Tartaren nae Poltowsko getrocken, maer mosten sonder iets uyt te rechten weder naer ’t gros van ’t Legher retireeren. Daer op passeerden den 28 de Sweetse Armade gheconjungeert met die van den Cheurvorst van Brandenburgh, de Reviere de Buck, en ’t Leger van den Coningh van Poolen de Wijssel, die de Sweden onverwacht voor de Borst quamen, so dat ter naeuwer noot haere Armee in Batailje konde stellen of de Voor-troupen begonden alreede met malkanderen te chargeeren waer in de Polen haer couragieus en mannelijck queeten, te meer, alsoo sy eenighe hooghte tot haer voordeel hadden opgeworpen, waer uyt zy gedurich op de Sweetsche Armade Kanonneerden, ende Sweetse Stucken dien dagh qualijck geplant waren, maer den avondt dede haer scheyden. Den volghenden dagh quaemen beyde de Armeen weder aen malkanderen, en wierdt van ’s middaghs tot savonts ghevochten, en by de Sweeden op de Poolsche Retrencementen aenghedronghen, dan queeten haer de Poolen soodanigh, dat de Sweeden haer weynigh hoope van succes konden belooven. Maer den derden dagh als wanneer de Sweetsche stucken beter waren geplant en kruycelinghs op dese groote menighte van Volckeren speelden, ende dat de Poolsche Infanterije die zigh van een Bosch beschermt hielden, door den Heer Veldt-tuyghmeester aen ’t wijcken waren gebracht, soo geraeckten daer mede de Polen in confusie, die haer daer me op de vlucht
