en orde voort te brengen, die slechts de hand des menschen, die geleid wordt door zijn ziel, kan scheppen? Heeft de beschaafde wereld eenig recht zich te beroemen op het gebruik, waartoe de machines, waarop zij zoo trotsch is, aangewend zijn door den handelsoorlog en de handelsverkwisting?
Ik geloof niet, dat groote blijdschap hier op haar plaats is; de handelsoorlog heeft winst gemaakt door deze Wonderen, d.w.z. hij heeft door middel van deze voor zich zelf millioenen ongelukkige arbeiders geschapen, hersenlooze machines voor zoover het hun dagelijksch werk betreft, om goedkoopen arbeid te verkrijgen, ten einde zijn opwindend, doch doodend spel voort te kunnen zetten. Die arbeid zou goedkoop genoeg geWeest zijn, goedkoop voorde generaals van den handelsoorlog en noodlottig duur voor ons overige menschen, indien de zaden der vrijheid, die de dappere strijders van voorheen gezaaid hebben, niet in onze dagen ontkiemd waren tot het Chartisme, de Werkliedenvereenigingen en het Socialisme, om te waken voor de handhaving der orde en een menschwaardig bestaan. Onze slavernij, en waarlijk niet alleen die van den werkenden stand, zou ontzettend geweest zijn, indien deze kiemen der komende verandering niet aanwezig waren geweest. Zelfs onder deze omstandigheden is onze levensstandaard door de roekelooze opeenhooping van machinearbeiders en allen aankleve van dien in de groote steden en de fabrieksdistricten tot een ellendige laagte gedaald, tot zulk een laagte, dat het moeilijk valt zelfs aan eenige verbetering te denken. Door middel der snelle verbinding, die de handel tot stand heeft gebracht en die den levensstandaard hadden moeten verhoogen door ontwikkeling te brengen van de stad naar het land en op ruime schaal bescheiden middelpunten te scheppen van vrijheid
