Pagina:WilliamMorris1903KunstEnMaatschappij.djvu/153

verstand en het praktisch inzicht, het land waarheen de oogen zich richten van allen, die hoop koesteren op den voortgang en de volmaking van den vooruitgang. Er zijn landen in Europa, wier uiterlijk aanzien niet zoo bedorven is, ofschoon zij minder stoffelijken voorspoed, minder algemeen verspreide welvaart bezitten, die opwegen kan tegen de vervuiling en de ellende die ik genoemd heb: doch indien zij leden zijn van het groote handelsgeheel, moeten zij denzelfden weg bewandelen, tenzij er iets gebeurde dat den zegetocht van den Handelsoorlog verhinderde, voordat hij zijn einddoel bereikt. Hiertoe hebben drie eeuwen van Handel die hoop gebracht, welke geboren werd toen het leenstelsel in duigen viel. Wat kan ons nieuwe hoop geven? Wat, indien niet een algemeen verzet tegen de dwingelandij van den handelsoorlog? De geneesmiddelen, waarmede vele eerbiedwaardige menschen zich tegenwoordig bezighouden, zijn nutteloos: omdat zij slechts een ongeorganiseerd, tijdelijk verzet uitoefenen tegen een groote, zich snel uitbreidende Organisatie, die met het onbewuste instinct eener plant iedere poging tot verbetering van den toestand van het volk beantwoordt met een vernieuwden aanval van een anderen kant; nieuwe machines, nieuwe markten, volksverhuizing in het groot, de herleving van dom bijgeloof, het prediken van spaarzaamheid aan gebreklijders, van matigheid aan de ongelukkigen; al deze dingen zullen alle gedeeltelijk verzet tegen het monster, dat wij, de gegoede klasse, in het leven geroepen hebben voor onzen eigen ondergang, telkens weder tenietdoen. Ik zal over deze zaak zonder omwegen spreken, ofschoon ik iets onaangenaams zal moeten zeggen, indien ik zeg wat ik denk. Het eenige wat gedaan moet worden is de menschen overal de mogelijkheid te laten

127