te nemen is een armzalig offer, dat wij op hun graven neerleggen! Wordt niet van Goethe verteld, dat hij iemand, die naar Amerika ging, om zijn leven opnieuw te beginnen, toevoegde: "Hier is Amerika of nergens?" Daarvan zeg ik op mijn beurt: "Hier is Rusland of nergens." Te zeggen: dat de heerschende klassen in Engeland niet bang zijn voor de vrijheid van het woord, laat ons daarom afzien van vrij uit onze meening te zeggen,—schijnt mij een vreemde paradox. Laat ons integendeel voorwaarts dringen door de bres, die dappere mannen voor ons gemaakt hebben: als wij ons terugtrekken, is al hun arbeid, hun lijden, hun dood van geen beteekenis geweest. Geloof mij, wij zullen zien dat het een kwestie is van alles of niets: of wil iemand hier tegenwoordig mij zeggen, dat een Russische moejik er erger aan toe is dan een loonslaaf van een kleermaker onder het sweating stelsel? Laat ons onszelf niet bedriegen, de klasse der slachtoffers bestaat hier even goed als in Rusland. Zij zijn minder in aantal? Dat is mogelijk, dan zijn zij ook machteloozer en hebben dus nog veel meer onze hulp noodig.
En hoe kunnen wij, de gegoede klassen, wij de kapitalisten en onze aanhang, hen helpen? Door onze klasse te verlaten en bij elke gelegenheid, wanneer er strijd komt tusschen de klassen, partij te kiezen voor de slachtoffers: voor hen, die in het gunstigste geval veroordeeld zijn tot het gemis aan opvoeding, ontwikkeling, vrijheid, genot en roem; en in het ongunstigste tot een leven lager dan dat van de ruwste wilden, opdat het Winstsysteem moge blijven bestaan. Er is geen andere weg mogelijk: en ik zeg u ronduit, dat deze weg u volop gelegenheid zal geven voor zelfopoffering, zonder dat gij naar Rusland behoeft te gaan. Ik ben ervan overtuigd, dat er sommigen in deze vergadering zijn, vervuld
