Theo van Doesburg/Aanteekeningen bij de Rotterdamsche betonwoningen

Aanteekeningen bij de Rotterdamsche betonwoningen. Architecten Pauw en Hardeveld
Auteur	[Theo van Doesburg]
Genre(s)	Proza
Brontaal	Nederlands
Datering	in De Stijl, 5e jaargang, nummer 1 (januari 1922): pp. 11-12.
Bron	De Stijl. [deel] 2. 1921_1932. Complete Reprint 1968. Amsterdam: Athenaeum, Den Haag: Bert Bakker, Amsterdam: Polak & Van Gennep, 1968, pp. 164.
Auteursrecht	Publiek domein

[p. 11:]

AANTEEKENINGEN BIJ DE ROTTERDAMSCHE BETONWONINGEN. ARCHITECTEN PAUW EN HARDEVELD

Om elk — al dan niet bewust — streven in de richting eener monumentale architectuur aan te moedigen, hebben wij in het vorige nummer van „De Stijl“, deze betonwoningen gepubliceerd, welke, uitgezonderd de nog decoratieve elementen (waarvan de architecten in het algemeen zich nog niet schijnen te kunnen losmaken), qua vorm (in den zin van architectonische verschijning) evenzeer het geestelijk accent van onzen tijd bevat als de luchtexpress-aeroplane „Parijs—Praag“.
Waar wij ook het kubisme, als ons-het-meest-nastaande getoond hebben, wel wetende, dat voor een wezenlijke radicale nieuwe beelding, nog een veel grootere consequentie noodig was, daar meenen wij, zoolang die consequenties in de architectuur nog niet voltrokken zijn, goed te doen „kubistische architectuur“ de [te, ed.] ondersteunen.
Zoolang de architectuur, meer dan de schilderkunst gebonden aan maatschappelijke verhoudingen, ons geen wezenlijke organische toepassing der nieuwe beeldingsinzichten brengt, zullen wij dit blijven doen. In hoeverre de structuur dezer gebouwen in verhouding tot de economische toestanden, klimaat enz. te verantwoorden zijn, laten wij aan het oordeel onzer lezers over. Wij citeeren in dit verband hetgeen wij daarover in het tijdschrift „Klei“ vonden.
Over het algemeen zijn de mechano-esthetische ingénieurswerken, wat verschijning en constructie betreft organischer en daardoor vrij van barokrésidus.

„De woningen worden vervaardigd volgens het Isola bouwsysteem, aldus genoemd omdat bij de constructie van alle onderdeelen die de woonruimten van de buitenlucht afscheiden vooral is rekening gehouden met de isoleerende hoedanigheden der te gebruiken materialen.
Zij zijn gebouwd op een fundeeringsplaat van gewapend beton versterkt met de noodige gewapendbetonbalken, waarop de fundeering in holle betonsteenen, gedeeltelijk in waterdichte specie, ter vorming van het trasraam worde opgetrokken. De

11

[p. 12:]

buiten en binnenmuren zijn alle samengesteld uit holle betonsteenen van 10 C. M. dikte, 25 C. M. hoogte en 50 C. M. breedte. Voor de buitengevels zijn deze steenen in twee rijen achter elkaar opgesteld met een tusschen ruimte van 5 C. M. terwijl de binnenste wand onderling met een voldoend aantal gegalvaniseerde ijzeren ankers worden verbonden eu [en, ed.] op de juiste afstand gehouden. De binnenwanden der buitenmuren en alle binnenmuren zijn vervaardigd van holle steenen in z. g. n. sintelbeton, hebben daardoor een groote mate van porositeit, een meer dan voldoen de absorptie-vermogen en werken zeer isoleerend. De balklaag en de vloeren zijn op de gewone manier van hout vervaardigd. Gang-en keukenvloeren beg. grond, evenals grootsteenen en dorpels in granits.
Alle timmerwerken zijn genormaliseerd en getetailleerd in overeenstemming met het architectonische aspect der gebouwen. De holle betonsteenen zijn zuiver en vlak vervaardigd, en zoodanig zuiver gesteld, dat een verdere nabewerking door stucadoors noch binnen, noch buiten noodig is. Als dakbedekking wordt uitsluitend een isoleerend licht materiaal gebruikt tot een gezamelijke dikte van ca. 15 C. M. waardoor het bewonen der direct onder het dak gelegen vertrekken minstens zoo aangenaam is, als die gelegen op den beganen grond.
De plafonds zijn van gipsplaten vervaardigd en voorzien van eene vakverdeeling in gekleurd houtwerk.“

[...]

12