Theo van Doesburg/Brief aan Chris Beekman/4

Brief aan Chris Beekman, 31 juli 1919

Auteur Theo van Doesburg
Genre(s)
Brontaal Nederlands
Datering 2006
Bron Lieske Tibbe, Een revolutie gaat aan gekijf ten onder. De Stijl en de 'Russische kwestie', najaar 1919, 2006.
Auteursrecht Publiek domein

[p. 1.]

Beste Beekman !
Ik nam mij al dikwijls voor je op al je vragen te antwoorden. Steeds kwam er iets tusschen. Ook was ik eenigen tijd wat overspannen en ben een paar dagen naar Groesbeek geweest. In de laatste dagen voel ik mij gelukkig weer uitstekend. Wel had ik het steeds druk met werk en ook weer voor De Stijl. Mijn correspondentie neemt zulke angstwekkende afmetingen aan, dat ik me voorgenomen heb mijn schrijverij te beperken. Natuurlijk zou ik niets liever doen, dan de vrienden steeds met alles op de hoogte houden, maar de gebeurtenissen volgen elkaâr zoo snel op, dat ik dan wel elke dag zou moeten schrijven. Elken dag wordt de verbinding met de buitenlandse collega's hechter. Ik weet niet of ik je reeds schreef, dat behalve Italië ook Frankrijk en België bljken geven van de grootste sympathie met ons streven. In "L'Art libre", het blad van de fransche kunstenaars dat onder redactie van Paul Colin in het België wordt uitgegeven, is het manifest, geëntoureerd met eenige sympathieke note's van Olivier, overgenomen. In het 2e Augustus nummer zal nog een uitgebreid artikel over onze beweging naar aanleiding van mijn boekje "3 voordrachten over de nieuwe kunst" verschijnen gen. Ik correspondeer druk met Paul Colin, of liever hij met mij, want mijn brieven heb ik staccato opgesteld. In mijn laatste schrijven heb ik hem geheel onze inzichten, ook maatschappelijk, uiteengezet. Hij voelt dat het naar een groote algeheele omwenteling heen moet en tracht deze denkbeelden ook te verbreiden. Onlangs kreeg ik nu weer het 1e nummer van een nieuw tijdschrift uit België "Haro !", geheel op bolsjewistische leest geschoeid. Dat mij dit werd toegezonden is een bewijs dat die beweging, in het buitenland in het teeken der sociale revolutie staat. Er was een verzoek om ruilab: aan toegevoegd.
Onze medewerker Vantongerloo is eenige tijd geleden naar Parijs geweest om de indruk te zien welke indruk ons streven op de moderne franschen maakt. Zooals je met De Stijl gezien zult hebben is "L'Effort libre" het centrum der meest vooruitstrevende modernen Da daar. Die indruk is alleszins gunstig, hoewel hij mij weinig meldt over hun maatschappelijke inzichten in verband met het werk. Het gaat voornamelijk over dit laatste, doch Vantongerloo heeft den indruk mede genomen genomen dat van alle bewegingen De Stijl het zuiverst staat. Hetzelfde schrijft ook Broglio in Valori Plastici. De vertaling van dit stuk zal ik ter gelegener tijd in De Stijl afdrukken. Uit de laatsten brief van Broglio maak ik op dat zij geneigd zijn met duitschland in verbinding te komen. Het stuk van Huebner + mijn antwoord heeft een goede indruk gemaakt. Ik behoef je zeker niet te schrijven, dat duitschland de grootste belangstelling in ons streven toont. Vooral Lyonel Feiniger die m.i. nog het meest in de richting komt volgt onze beweging met de grootste belangstelling. Met Engeland staan [doorgestr.:nu] wij in geen enkele verbinding, omdat daar in het teeken van de pruik en de snuifdoos staat.
Ik zal nog wel enkele dingen vergeten hebben, die mij later weer te binnen schiten. Het beste was, dat je eens zelf hier kwaamd om alles te vernemen, maar dat gaat zeker niet zoo gemakkelijk. Wat mij betreft - evenmin. Misschien ga ik eens van Breukelen en kan jou dan per fiets bereiken. Van Piet Mondriaan heb ik in langen tijd niet gehoord. Zooals je misschien weet is hij een dag hier geweest voor hij naar Parijs ging. Wij hebben veel gesproken en ik heb de indruk behouden, dat wij, waar het het revolutionair karakter van de beweging geldt, op hem niet hebben te rekenen. Hij denkt m.i. te veel theosofisch en ziet in het proletariaat altijd nog "den minderen man". Ook heb ik er mij over verwonderd dat hij meent dat de kunstontwikkeling in ons hare ver voltooiing en einde heeft.

[p. 2]

Après nous le déluge" dus ! Ik heb de droevige indruk behouden dat Mondriaan doodloopt als hij zich ten minste in Parijs niet ten gunste van de maatschappelijke beteekenis van ons streven herstelt. Misschien is zijn houding ook te rechtvaardigen en zie ik het verkeerd. Ook heb ik nu een beter inzicht gekregen wat betreft de verhouding tusschen Mondriaan en v/d Leck en deze beide tot het wezen van een algemeen stijlvoelen.
Ik voel elken dag sterker dat er in de oude maatschappij voor ons niets te doen valt. Maar het ergste van alles - in de communistische evenmin. Ik heb nu een tijdschrift in mijn bezit waarin de hongaarsche communist Bela Balàzs een artikel schrijft over toneel (kom:), doch die begrippen raken het wezen van het nieuwe evenmin. Natuurlijk concludeer ik niet alles daaruit mijn meening, doch zie eens wat voor akelige symbolieke prullen in [2 x dikke streep] Hongarije voor kunst doorgaat.
Zoolang de kommunistische maatschappij nog in een overgangs stadium verkeerd zal de kunst een zuiver practische beteekenis daarin hebben.
Practisch in den zin van: socialistisch tendenzieus. Zij belichaamt, physio-plastisch de nieuwe idealen en aan zuivere beelding is evenmin behoefte als aan hooge hoeden. Het zal mij daarom volstrekt niet verwonderen als de Kom: leiders hier in Holland ook niet veel vertrouwen in onze beweging hebben.
Ik weet niet hoe het komt maar ik zie alles bedonderd zwart in. Het heeft zijn oorzaak. B.v. het mislukken der kommunistische wapenschouwing van het wereldproletariaat op 21 Juli. Die proef, om de solidariteit van het algemeene proletariaat te meten is volkomen mislukt. Dat had het uitgangspunt van de groote revolutie moeten worden denk je niet ? ...
Ik weet niet hoe het er mee staat in Europa. Maar (Ik houd sinds een dag of 8 de berichten niet meer bij). Het kan mij op 't moment niet veel schelen, daar ik in mijn verwachtingen ben teleurgesteld.
[verticale streep bij alinea] Wanneer men eens nuchter met de menschen van deze verrotte maatg spreekt hoe walgt je dan die heele caricaturale stam van imbécile wilden en idioten. Hun gore, luizige schedels zijn gevuld met een soort rochelgroene snert en daarin drijft slechts een vunzige gedachte is

Geld ...

Hun dorre snuiten zijn nooit vertrokken door den heiligen glimlach van het ideaal. Het eenige en groote ideaal:

te vechten, vechten, vechten,

tegen al wat van leugen stinkt.
Nu kerel nu weet je weer een en ander. Misschien herstel ik mijn inzichten weer zoodra er eens iets gebeurt !

HartGroet ook Hl [?] Nelly
je vriend Does -