Verbond der Edelen ten jaare 1565
| ← Andere versies: Eedverbond der Edelen | 'Verbond der Edelen ten jaare 1565' in: Historie van het Verbond en de Smeekschriften der Nederlandsche Edelen, Volume 4 pg. 68-74 (1796) door Jona Willem te Water |
K.
Verbond der Edelen
ten jaare 1565
Eenen yeghelycken zy kundigh die desen tegenwoordighen Brief sullen sien ofte horen lesen, dat wy hier onderschreven hebben behoorlyck ende ten vollen veradverteert ende geinformeert geweest, hoe dat een hoop vreemdelinghen, ende geensins geaffectioneert ten welvaren van den Lande van herwaerts-over, niet tegenstaende datse geen grote sorge hebben van de eere ende glorie Gods, ende oock mede van het welvaren van de Ghemeente, maer alleen soecken te versaden haer eyghen ambitie en gierigheyt, jae al ist tot kosten van den Coningh ende van alle syne Ondersaten, nochtans voor haer nemende valschelycken de groote affectie die sy hebben tot het onderhoudt van het Catholycksche Gheloof, ende de eendrachtigheyt van ’t gemeen volck, hebben so veel verworven van syne Majesteyt, deur middel van schoon bewys ende valsche onderwysinghe, dat hy hem heeft laten persuade[ 69 ]ren, te willen teghens synen eedt ende hope, in den welcke hy ons altoos heeft onderhouden, niet alleenlyck gheensins versoeten, de Placcaten eertyts gemaeckt opte Religie, maer deselve mede te reforceren ende stercker te maken, en besonder in te brengen met alle gewelt d’Inquisitie, de welcke niet alleenlyck en is onrecht ende contrarie allen Rechten Geestelycken ende Wereltlycken, ende verre te boven gaende de aldergrootste Barbarye die oyt gepractiseert is geweest onder de Tyrannen, maer oock sulcke dat sy niet en souden moghen dan te strecken tot grooter oneere des naems Gods, en tot een gheheel verderffenisse ende desolatie van dese gantsche Nederlanden: Alsoo dat onder het dexel van valsche hypocrisie ofte gheveynstheyt van sommige, sy souden te niete doen alle ordonnantien ende Policien, souden krencken alle authoriteyten ende machten van alle oude Wetten, Costumen ende Ordonnantien, over langhe van allen ouden heerkommen ghepractiseert, souden oock wegh nemen, om vryelyck in de Staten van den Lande te spreken, souden te niet doen alle oude Privilegien, Vryheden, Immuniteyten, souden oock niet alleen maecken de Borghers ende Inwoonders van dese Landen eeuwige ende ellendige slaven van de Inquisiteurs, volck van geender estime, maer onderbrengende sonderlinghe d’Overheydt, Officieren, ende alle den Adel in de ghenade van heur doorsoeckinghe ende visitatie, ende eyntelick souden stellen alle goede ende ghetrouwe Ondersaten van den Coning in merckelycke en continuele periculen van heur lyff ende goet. Door welcke middelen niet alleene de eere Gods, [ 70 ]ende het heylighe Catholycke Gheloof (’t welck sy luyden nemen voor te staan) soude grootelick wesen gheinteresseert, maar oock de Majesteyt van den Coning ons Hooft, soude wesen vermindert, ende hy in groot afset ende peryckel om te verliesen alle synen staet, ter oorsaecken dat de gewoonlycke treffelycke hanteringe ende koopmanschappen souden cesseren ende stil liggen, d’ambachten te niet gebracht, de Garnisoenen ende de frontier-steden weynigh versekert, het gemeene volck altydt ghemuteert tot contumelie ende muterie: metten kortsten, en souder niet konnen naevolghen, dan een afgryselycke confusie ende ongheregeltheyt in alle dinghen. Wy, hebbende alle dele saecken wel gewichtight, ende rypelick geconsidereert, ende voor ooghen nemende de beroepinghe tot welcken wy zyn gheroepen, ende tot het devoir oft behooren, tot welcke ghetrouwe Vassalen van syne Majest. ende sonderlinghe de Edelluyden, zyn ghehouden (de welcke in dese sake zyn assisterende syn voorseyde Majesteyt, om deur heur gereede ende willighlycke diensten te mainteneren ende voor te staen zyn authoriteyt ende grootheydt int voorsz, en welvaren van ’t Lant,) hebben geacht, ende noch mitsdesen achten, dat wy onse behooren niet en mogen voldoen, dan alleenlycken wederstaende ende teghenkomende de voorschreven inconvenienten, midts oock soeckende om te voorsien tot verseeckertheydt van ons lyff ende goet: ten eynde omme niet uytgeset te wesen tot een aes ofte roof van alsulcken, de welcke onder het dexel van de Religie hen selfs souden willen ryck maken mee ons goet ende bloet, door welcke rede[ 71 ]nen wy hebben ghesloten ende met ghemeender stemmen voorgenomen, om te maecken een heylighe ende uytterlicke confederatie ende alliance, belovende ende ons verbindende d’een aen d’ander met solemnelen eede, om te wederstaen met alle onse macht de voorsz. Inquisitie, dat deselve Inquisitie niet en sal worden ingevoert in eenigher manieren, het zy heymelick of openbaer, het zy onder wat dexel, coleur ofte naem het soude mogen wesen, al waer ’t onder ’t dexel van Inquisitie, visitatie, decreten, oft placcaten, oft eenighsins anders: maer om de selve alles te niet te doen ende grontlick uit te royen, ghelyck een moeder, begin, ende een oorsake van alle ongerechticheyt ende ongeregeltheyt, bysonder hebbende voor oogen die van het Coninckryck van Napels, de welcke soo veel hebben verworpen, tot grooter vertroostinge van haer Lant. Protesterende niettemin in goeder conscientien voor Godt ende allen menschen, dat wy niet van meeninghe en zyn in geenderhande manieren yet te attenteren oft ter handen te strecken eenighe saecken, welcke souden mogen strecken tegens de eere Gods, ofte tot verminderinge van de grootheyt ende Majest. van den Coning, oft syne Staten, maer ter contrarie dat onse voorseyde intentie anders niet en is, dan alleenlycken omme voor te staen den Coningh ende synen staet, ende omme te bewaren alle goede orderen ende policien, wederstaende soo veel wy sullen kunnen alle seditie ende oproerte van de gemeente, monopolien ende partialigheden. Welcke Confederatie ende alliantie wy hebben ghelooft ende ghesworen, ende als noch beloven ende sweeren t’onderhouden geheel vastelick en[ 72 ]de onverbreeckelyck, eeuwelyck ende tot allen tyden continuelycken so langh als ons ’t leven duert, nemende den Almoghenden Godt tot eenen ghetuygh op onse conscientie, dat wy noch met wercken, noch directelyck noch indirectelyck, met onsen weten ofte wille niet en sullen hier tegen contrarieren oft teghens doen, in eeniger manieren, ende omme deselve confederatie ende alliantie te ratificeren ende stedes te maken int eeuwigh: wy hebben gelooft, ende ghelooven mitsdesen, die een den anderen alle assistentie met lyf ende goet, als Broeders ende getrouwe gesellen, die handthoudende d’een aen d’ander, dat niemandt van de onse oft van onse gheconfedereerde sal worden ondersocht, onteert getourmenteert oft vervolght, in geender wyse, noch aen lyf noch aen goet, omme eenige respecten spruytende uytte genoemde Inquisitie, oft eenighsins ghefondeert op de Placcaten, tenderende tot die selve oft ter oorsaecke van deser onser confederation. Ende soo verre daer eenighe molestatie oft persecutie valt aen eenige van onse Broeders ende Gheallieeerde, van wien ende in wat manieren ’t selve soude moghen geschien: Soo hebben wy gelooft, geswooren, ghelooven ende sweeren hem te assisteren in sulcke, alsoo wel met onse goeden (jae dat meer is, met alles wes in onse macht is) sonder yet te sparen, ofte eenige exceptie oft subterfugie, hoe die soude mogen wesen, alles alsoo oft voor ons eyghen persoone ware, verstaende ende bescheyden wel uytdruckelycken, dattet ons niet sal voorderlick zyn, om ons te willen exempt maken, oft vry ende ontbonden achten van dese onse voorseyde confederatie, wanneer die selve [ 73 ]vervolghers oft molestateurs souden willen bedecken haer persecutien onder een ander coleur oft pretext, gelyck of sy niet en pretendeerden dan alleen te straffen de rebelligheydt, oft andere diergelycke deckselen hoe die souden moghen wesen, als ons metter waarheyt blyckt dat diergelycke occasien zyn gheprocedeert oft ghekomen uytte boven geschrevene saken, alsoo dat wy mainteneren ende verstaen, dat in die en diergelycke saecken niet en mach geimputeert worden eenighe Crime van rebelligheyt, gemerckt dat die oorsake procedeert uyt eenen heyligen yver ende loflyker begeerte, om voor te staene de glorie Godts, ende de Majesteyt van den Koningh, ende tot ruste van de Gemeente, ende verseeckeringhe van ons lyf ende goet: Welverstaende nochtans, ende belovende d’een d’ander, dat een yeder van ons in derghelycke exploicten hem ghedragen sal tot ghemeen advys van alle de Broeders ende Verbondt-genoten, oft aen de gene die daer toe sullen wesen ghedeputeert, ten eynde de heylighe vereeninghe onder ons zy gemainteneert ende onderhouden, ende ’t selve dat gedaen wort by gemeene consent ende stemmen, mach wesen soo veel vastigher ende bestendigher, in tuyghnisse van welcker confederatie ende alllentie, wy hebben aengeroepen, ende aenroepen den alderheylighsten Godt, Schepper des Hemels ende der Aerden, als een Richter ende ondersoecker onser conscientien ende herten, de welcke siet, kent, ende weet dit onse voornemen ende resolutie alsoo te wesen, den selfden biddende ootmoedelyck, dat hy ons door syne kracht van boven wil onderhouden in een vaste [ 74 ]stantachtigheyt, ende ons alsoo wil geven eenen geest der wysheyt ende discretie, om alsoo voorsien wesende van goeden ende rypen raedt, ons voornemen mach wesen voleynt tot een goet geluckig eynde, d’welck hem selven sal draghen tot de glorie van synen naem, tot dienste van de Conincklycke Majesteyt, tot vrede ende ruste van het ghemeene welvaren, ende tot saligheydt van onse zielen, Amen.