Architectura/Jaargang 5/Nummer 28/Beoordeeling van de antwoorden, ingekomen op de schetsprijsvragen 1897, no. III en IV

‘Beoordeeling van de antwoorden, ingekomen op de schetsprijsvragen 1897, no. III en IV’ door H.G. Jansen, W. Kromhout, K. de Bazel, Rapporteur

Afkomstig uit Architectura, jrg. 5, nr. 28 (zaterdag 10 juli 1897), p. 134. Publiek domein. In het nummer van Architectura van 27 juli 1897 staan met betrekking tot dit artikel enkele Verbeteringen.

[ 134 ]

AAN HET BE­STUUR VAN HET GE­NOOT­SCHAP AR­CHI­TEC­TU­RA ET AMI­CI­TIA.

be­oor­dee­ling van de ant­woor­den, in­ge­ko­men op de schets­prijs­vra­gen 1897, no. iii en iv.

iii. ontwerp voor een omslag om de leescirkel-portefeuille van architectura.

Ingekomen zes antwoorden:

1.	Motto	Schets.		4	motto	Bloem.
2.	„	Violette.		5	„	N o. 1 2.
3.	„	M.		6	„	C.

Zooals uit de bereids bekend gemaakte conclusie blijkt, is de bekroning over de drie laatstgenoemde ontwerpen gelijk verdeeld, niet zoozeer echter omdat deze ontwerpen in alle opzichten gelijke waarden vertegenwoordigen, alswel omdat elk dezer ontwerpen door verschillende daarin aanwezige, onderling verschillende kwaliteiten, eenige verdienste bezit.

Motto C is goed geteekend, het voor- en achterblad van elkaar gescheiden, vrij goed geplaatste letters en versierd met ornament, dat weinig voor het doel geschikt is.

De verdienste van n o. 12 is in hoofdzaak gelegen in de opvatting als versiering van een omslag, voor- en achterblad ook daardoor aan elkander verbonden, het resultaat echter — met onaangenaam snijdende en kruisende lijnen is weinig gelukkig te noemen.

Motto Bloem, niet vrij opgezet, over beide bladen doorloopend ornament, dat op zichzelf eenige verdienste bezit en ook het binden goed uitdrukt, is echter meer geschikt als teekening voor ijzerbeslagwerk; de letters zijn door de versiering onleesbaar, slecht geplaatst en onlogisch van vorm.

Motto M. aan het vorige verwant, blijkbaar van denzelfden vervaardiger, heeft dezelfde verdiensten en gebreken.

Motto Violette, is op eenvoudige manier met goeden wil geteekend, de kleur, paars op grijs, heeft meer dan een der anderen een zekere aantrekkelijkheid, als omslagversiering is deze teekening minder gelukkig, een fout is het de letters over een andere versiering, zooals hier ’t St. Lucaswapen, heen te teekenen.

Motto Schets is meer een carricatuur dan een pogen in goede richting te noemen, wanneer op de hier gevolgde manier ornament wordt ontworpen, dan dienen de gewone eischen voor zulk werk in het oog te worden gehouden, harmonie en juiste plaatsing zijn en blijven natuurlijke wetten.

iv. ontwerp van een verandah.

Ingekomen zijn 3 antwoorden:

1.	Motto	Hout.
2.	„	’t Kon beter.
3.	„	Driehoek (get.)

Een van de eerste eischen bij het aanbrengen van een verandah, nl. de verlichting van de daaronder en daarachter gelegen vertrekken, is door den ontwerper van motto „Hout” maar eenvoudig over het hoofd gezien, eveneens is aan de teekeningen niet te zien dat de vervaardiger zich veel rekenschap heeft gegeven van den aard van het materiaal, hoewel hij hout als motto heeft gekozen. Alle teekeningen zonder een enkel verduidelijkend detail op zeer slordige wijze uitgevoerd wijzen er op, dat de vervaardiger in het geheel niet inziet dat voor bouwkundige samenstellingen allereerst moet worden getracht naar eenvoudigen vorm en dat de uitdrukking daarvan geëvenredigd daaraan moet worden verzorgd.

De vervaardiger van motto „’t Kon beter” verkeert, wat ingewikkeldheid betreft, eenigermate in hetzelfde geval, hoewel hier met meer kennis van zaken is gearbeid en ook blijkens het motto met meer zelfkennis. In tegenstelling met het vorige ontwerp waaruit weinig liefde voor het werk blijkt, kan hier de overmatige arbeid worden betreurd die besteed is voor een minder goed resultaat. Op zes teekeningen zijn de verschillende aanzichten, doorsneden en details afgebeeld, een werk dat wanneer de hoofdopvatting zuiver was, zeker zeer prijzenswaardig mag heeten, omdat het blijk geeft van de aanwezigheid van het besef dat elk uit te voeren onderdeel te voren moet worden overdacht en van alle kanten bezien; nu doet het de gebreken te meer aan het licht komen. Ter wille van den vorm der overdekking is de lichtopening van de achter de verandah liggende kamer ong. 1.30 meter onder het plafond aangebracht; deze overdekking door naar alle zijden uitgezaagde en bewerkte spantjes gedragen biedt ruimschoots gelegenheid voor vuil en vogelnestjes; de geheele houtbewerking, uitgezaagde plankjes, gestoken profielen, op karbeels overstekend dak – is zoo zeer overladen als in geen geval aan een onderdeel als dit, gewettigd is. De samenstelling is op vele plaatsen, bijv. aan de kozijnen, zeer slecht, de gevraagde steenen onderbouw, is hier opgelost, door onder den houten ligger, als standvorken bewerkte hardsteenen stijltjes te plaatsen, die elk met twee ijzeren ankers aan het fundeeringsmetselwerk zijn bevestigd. Aan de details die zeer verdienstelijk van alle kanten zijn bekeken komen de gebreken van de houtbewerking aan het licht, het teekenwerk dat overigens verdienstelijk is, is hier zeer slordig, vooral ook door het overal doortrekken van lijnen en profielen, waar allereerste eiseh is duidelijkheid door eenvoudige teekening.

Motto Driehoek heeft geen der hiervoor genoemde gebreken; hier is eenvoudige duidelijkheid betracht en een goed uitvoerbaar ontwerp bereikt; eenige zaken zijn echter verwaarloosd; zoo is bijv. de verlichting van keuken en gang niet voldoende opgelost, de wijze waarop de vensteropeningen onder en boven zijn overdekt is niet aangegeven; te meer was dat noodig geweest daar vloer- en kopbalkjes direct boven deze kozijnen in de muren dragen.

amsterdam, juli 1897.

(get.) h. g. jansen. w. kromhout. k. de bazel, Rapporteur.