Help:Veelgestelde vragen

Ben je nieuw op Wikisource, dan is de pagina welkom voor nieuwelingen speciaal voor jou. Je zult er veel informatie vinden; je kunt hier een uitleg vinden over Zoeken. Maar je kunt natuurlijk ook links aanklikken op de Hoofdpagina en op Recente wijzigingen. En denk je erover om ook iets bij te dragen, maar weet je niet precies wat en hoe, lees dan Hoe je mee kunt doen.

1. Bijdragen aan de Wikisource

Bovenaan de pagina staat er een knop bewerk, mag ik daarmee zomaar veranderingen aanbrengen?

A. Ja, dat mag zeker. Het is zelfs het centrale idee achter Wikisource. Doordat iedereen pagina's kan veranderen, kan iedereen zijn of haar kennis achterlaten. Als iemand onzin produceert, wordt dat meestal snel ontdekt door een van de vaste vrijwilligers en verbeterd.

Waarom zijn sommige links rood en andere blauw?

A. (Nog) niet bestaande pagina's worden aangegeven met een rode link (of indien expliciet gekozen een ? erachter), terwijl reeds ingevulde links blauw oplichten. Met Speciaal:Voorkeuren is e.e.a. in te stellen (mits ingelogd).

Hoe start ik een nieuwe pagina?

A. Type een nog niet bestaande pagina-titel in het zoekvak en druk op enter of klik op het vergrootglas. Vervolgens verschijnt er een pagina met bovenin de tekst "Maak de pagina "Sjabloon:Rood" op deze wiki!". Klik op de rode link om de pagina aan te maken.

Hoe kan ik een pagina bewerken?

A. Zie Wikisource:Overzicht tekstopmaak

Vertel me eens waarom ik mee zou moeten doen?

A. Zie Waarom zou ik meedoen?

Zijn er richtlijnen en tips?

A. Zie Hoe je mee kunt doen. Meer uitgewerkte richtlijnen vind je op bijvoorbeeld Het benoemen van een pagina en Toch een paar regels, maar uiteindelijk geldt: Voel je vrij en ga je gang!

Ik ben in een onderwerp geïnteresseerd, maar voel me niet zeker genoeg om er een nieuw artikel over te beginnen. Wat kan ik doen?

A1. Voeg je onderwerp toe aan de pagina Gewenste artikelen.

A2. Kijk eens rond op Openbare bronnen -- misschien vind je er materiaal dat je kunt gebruiken als basis voor je artikel.

A3. Begin die pagina toch maar, en voeg een opmerking toe met waarom je er niet zo zeker van bent.

Hoe weet ik of ik bronmateriaal naar de Wikisource mag kopiëren? Er staat zo'n strenge waarschuwing bij: "GEBRUIK VAN BESCHERMD MATERIAAL ZONDER TOESTEMMING VAN DE RECHTHEBBENDE IS VERBODEN". Geldt dat in mijn geval ook?

A1. De inhoud van Wikisource valt onder de GNU Vrije Documentatie Licentie. Kort gezegd: tenzij het te kopiëren materiaal (1) publiek domein is (zodat het vrij is van wettelijk beschermend eigendomsrecht/copyright) of (2) net als Wikisource valt onder dezelfde GNU Licentie, kun je het naar alle waarschijnlijkheid niet gebruiken. Heb je maar enige twijfel, gebruik het materiaal dan niet! Of overleg eerst met de anderen op Wikisource. Er is vast wel iemand die reageert.

A2. Dit wordt bepaald door auteursrecht, die betrekking heeft op letterlijke stukken tekst, foto's en dergelijke. In principe heb je voor het overnemen hiervan toestemming nodig van de rechthebbende(n). Er zijn echter allerlei bijzondere gevallen:

• Kale feiten kun je (uiteraard!) zonder meer opnemen, of in je eigen woorden beschrijven.
• Veel (vaak historisch) materiaal maakt deel uit van het publiek domein, doordat beschermingstermijnen verstreken zijn, of niet meer te achterhalen valt wie rechthebbende(n) zijn. Zulk materiaal is vrij te gebruiken.
• Mogelijk is er door rechthebbende(n) toestemming gegeven, kun jij deze vragen, of wordt materiaal verspreid onder voorwaarden die compatibel zijn met die van Wikisource, de GNU Vrije Documentatie Licentie.
• Voor bepaalde materialen is auteursrechtelijke bescherming niet, of slechts beperkt van toepassing. Dit geldt bv. voor veel overheidsinformatie zoals wet-teksten of de troonrede.

Een misvatting is dat er een "Copyright © jaartal" bij een tekst zou moeten staan om auteursrechtelijke bescherming te hebben. Dat is niet zo, auteursrecht geldt ook zonder zo'n vermelding.

Over het algemeen is het netjes (en nuttig) bronnen te vermelden, geef deze vooral in het artikel aan als je voor de inhoud ervan zwaar steunt op bepaalde boeken, ook als je er niet letterlijk uit citeert. Verder kun je waar mogelijk Openbare bronnen gebruiken. Zie ook Wikisource:Auteursrechten. Bij twijfel kun je overleggen met anderen op Wikisource, of raadpleeg een van de Wikisource mailing lists.

Is er een adres beschikbaar voor overleg buiten de Wikipagina-pagina's om?

A. Ja. Zie Wikisource:Discussielijsten:

• WikiNL-l (Nederlandstalige Wikisource)
• irc://irc.freenode.net/wikisource-nl

De NL van "Wikisource NL", staat dat voor "Nederland"?

A. Nee, het staat voor "Wikisource Nederlandstalig". De Wikisource's zijn per taal ingedeeld, niet per land.

Is Wikisource NL een Vlaamse bronnenbibliotheek of een Nederlandse?

A. Het is een Nederlandstalige encyclopedie. Tussen Vlaanderen, Nederland en Suriname is er een taalunie. De scheidsrechter is het groene boekje.

Waarom zijn er geen reclamebanners en pop-ups op Wikisource?

A. Er zijn veel redenen, hier een paar;

1. Omdat de reclameboodschap de objectiviteit en neutraliteit van een artikel ongeloofwaardig maakt.
2. Omdat tegenwoordig de opbrengsten van reclame zo laag zijn dat het de moeite niet is.
3. Omdat dit een serieuze encyclopedie is en geen poging om een commerciële encyclopedie te imiteren.
4. Omdat de meeste van onze beste medewerkers dan zouden opstappen.
5. Omdat het dan veel moeilijker zou zijn om mensen te vinden die teksten en afbeeldingen ter beschikking willen stellen aan Wikisource als we een commerciële indruk maken.
6. Omdat het niet nodig is. Wikisource heeft geen echte geldproblemen.
7. Omdat er een plaats moet zijn waar objectieve informatie voorrang heeft op platte commercie.

2. Over (de) Wikisource

Wat is een Wiki?

A. Zie Wat is een wiki?

Sinds wanneer bestaat de Wikisource?

A. Sinds 23 november 2003. In het Nederlands is men begonnen op 14 februari 2004. Oorspronkelijk zaten alle talen bij elkaar in de nog bestaande internationale versie. In 2005 hebben de grotere (momenteel ongeveer 30) talen een eigen taaldomein gekregen, zoals de Nederlandse (nl) die je nu voor je hebt.

Wie is de eigenaar van Wikisource?

A. Er is de Wikimedia Foundation die voor alle projecten waaronder Wikisource verantwoordelijk is en eigenaar is van de servers. De teksten in Wikisource zijn vrijgegeven onder de GNU Vrije Documentatie Licentie. Dit betekent dat de "eigenaar" van de teksten de schrijver is, maar dat deze er slechts zeer weinig eigendomsrechten op kan laten gelden. Zolang men zich aan de voorwaarden van de licentie houdt (de voornaamste eis is dat verdere verspreiding ook weer onder dezelfde licentie valt), mag iedereen met de teksten doen en laten wat hij of zij wil.

Als iedereen alles mag wijzigen, hoe betrouwbaar is Wikisource dan?

A. Dat iedereen alles kan wijzigen is het concept van Wikisource. Zonder dit had Wikisource nooit kunnen bestaan. Het is de sterkte en tegelijk de zwakte van Wikisource. Iedereen die een fout ziet kan deze direct verbeteren. Ook is er een zeer actieve gemeenschap actief die waakt over de bewerkingen. Er zijn ook gebruikers die zich specifiek toeleggen op vandalismebestrijding. Lastposten krijgen een blokkering. Maar uiteindelijk kan er er geen enkele garantie worden gegeven over de artikels.

Dit is niet uniek voor Wikisource. Zelfs in de eerbiedwaardige Encyclopædia Britannica zul je, na enig zoekwerk, een dergelijk waarschuwing vinden. (Encyclopædia Britannica)

Hoe kan ik Wikisource aan bekendheid helpen?

A. Goede vraag. Bijvoorbeeld door een link op je eigen homepage te zetten en op die van al je kennissen. Door een bericht te plaatsen in bulletins van universiteiten en andere onderwijsinstellingen. Door sitebeheerders te vragen een link te plaatsen, door bekenden te vragen hun kennis op Wikisource te spuien, door enthousiast te roepen hoe geweldig leuk het is om mee te doen, door een lokkertje in de krant te plaatsen, enz.enz. Denk vooral ook aan gepensioneerden; die hebben vaak zowel veel kennis als tijd. Alles kan helpen.

TIP: gebruik in Nederland de url www.Wikisource.nl en in België de url www.Wikisource.be voor reclame. De kans dat men dat kan onthouden is groter dan nl.Wikisource.org en je helpt ook de Wikisource's van je landgenoten. Zie ook Wikisource:Co-ordinatie externe publiciteit

Is het "de Wikisource," of "Wikisource"?

A. Uitstekende vraag. Dat weten we niet; en het kan de meesten waarschijnlijk niet veel schelen. We gebruiken het allebei door elkaar. Zoals we ook niet weten of het "Wikisource" gaat worden, als een soort unieke eigennaam, dus met een grote W, of een typenaam (zoals "encyclopedie"), met een kleine w.

Er bestaan heel wat klonen van Wikisource, en ze functioneren allemaal weer iets anders. Welk systeem gebruikt 'onze' Wikisource?

A. Wij gebruikten eerst UseModWiki, maar zijn als WikisourceNL, in navolging van de Duitstalige en Engelstalige Wikisource, op 6 oktober 2002 overgestapt op het PHP-III-systeem en we draaien tegenwoordig op Mediawiki software.

3. Hoe kan/moet ik...?

Hoe kan ik een pagina verwijderd krijgen? (Bijvoorbeeld een die ik zelf geschreven heb)

A1. Op verzoek van velen: spring voorzichtig om met artikelen waarmee je niet zelf begonnen bent, of waar anderen waardevolle bijdragen aan hebben geleverd. Maar strikt gesproken is er niets wat je ervan kan weerhouden: je hoeft dan alleen maar de tekst van de pagina te wissen. Ook kun je bovenaan de pagina op de naam klikken en links ernaar verwijderen. Maar nogmaals, wees daar alsjeblieft voorzichtig mee en geef altijd aan wat je hebt verwijderd en waarom. Kom je echt baarlijke nonsens tegen, dan kun je dat gedeelte van de tekst van de pagina natuurlijk verwijderen en eventueel op de pagina Wikisource:Humor en onzin zetten, met een aanwijzing van welke pagina het afkomstig is.

A2. Vaak kan de pagina naar een bruikbaarder plaats gedirigeerd worden. Stel, iemand schrijft een mooi artikel over 'JFK'. In plaats van de pagina te wissen, kun je de titel beter veranderen in "John F. Kennedy"; daar is een handige functie voor: 'Wijzig titel', naast elke pagina. Schrijft iemand een prima artikel over "Merckx", dan kun je die op dezelfde manier naar "Eddy Merckx" hernoemen. De oude titel krijgt automatisch een REDIRECT-commando (zie ook Uitleg), zodat de oude pagina vanzelf naar de nieuwe pagina verwijst, en de links naar de oude pagina blijven werken.

A3. Als de twee bovenstaande oplossingen niet voldoende zijn (dit is bijvoorbeeld het geval als een pagina alleen maar onzin bevat, als de tekst auteursrechten schendt, of als de tekst naar een andere pagina moet, maar er geen redirect moet komen. Zet dan een link naar de pagina op Te verwijderen pagina's. Enkelen van ons hebben de sleutel om pagina's uit het systeem te verwijderen. Op die pagina staat aangegeven wanneer de verwijdering gedaan zal worden. Tot die tijd kunnen andere deelnemers nog bezwaar maken tegen de verwijdering.

En hoe verander ik de titel van een beschreven pagina? Ik wil bijvoorbeeld "De polder" veranderen in "Polder".

A. Via de functie Wijzig titel'. Eventueel kun je het probleempje oplossen door het commando #REDIRECT [[nieuwe paginanaam]] op de oude pagina te zetten. Zie hiervoor ook Uitleg.

Hoe kan ik op de hoogte blijven van de veranderingen op al die pagina's zonder zelf regelmatig de onderwerpen te moeten aanklikken om dat na te gaan?

A. Je kunt je favoriete pagina's volgen door ze op te geven op je eigen Volglijst. Hierop kun je zien welke van die pagina's het laatst zijn aangepast, wanneer en door wie, en je kunt de wijzigingen langslopen.

Is het mogelijk om al mijn eigen bijdragen op een rij te krijgen?

A. Ja, dat kan. Wanneer je in de lijst Recente Wijzigingen op je gebruikersnaam of -ID klikt, of op de deelnemerslijst op je eigen gebruikersnaam, dan verschijnt een lijst met alleen je eigen bijdragen. Zo kun je trouwens ook het werk van andere individuele deelnemers bekijken, als je daar nieuwsgierig naar bent.

Hoe werkt de zoekfunctie aan de linkerkant van de pagina?

A. Zie Zoeken.

Waar kan ik aangeven dat iets niet goed werkt op Wikisource?

A. Schrijf het op de pagina Foutenrapportage.

Hoe kan ik aangeven dat ik graag een nieuw artikel in Wikisource NL zou willen zien over een bepaald onderwerp?

A. Zet het onderwerp op de pagina Gewenste artikelen

Hoe kan ik de spelling van mijn bijdrage controleren?

A. Wikisource heeft geen spellingscontroleprogramma. Het beste is wellicht om je tekst in je eigen favoriete tekstverwerker te plakken en daarop de spellingscorrectie los te laten. Daarna kun je het terugplaatsen op de bewerkingspagina van Wikisource en eventueel nogmaals nakijken voor je het opslaat. In de browser Firefox kun je SpellBound gebruiken, waarin je de spelling direct kunt controleren. Zie ook Wikisource:hulpmiddelen

Ik zie regelmatig dat woorden in vreemde talen en vooral de taallinks niet goed weergegeven worden. Hoe komt dat?

Waarschijnlijk heeft de computer die je gebruikt niet de juiste fonts om die tekens te kunnen weergeven. Zie Hulpmiddelen - Fonts voor oplossingen.

Hoe krijg ik afbeeldingen in mijn pagina's?

A. Zorg allereerst dat je het recht hebt om dat materiaal te gebruiken, want het wordt meteen publiek domein op Wikisource, zie GNU Vrije Documentatie Licentie.
Je kunt een afbeelding uploaden naar Wikimedia Commons.

Op de bladzijde waarop de afbeelding komt, kun je de afbeelding op de juiste plaats krijgen door het in een tabel te zetten, bijvoorbeeld met <table align="right"><tr><td>[[Afbeelding:De_bestandsnaam.jpg]]</td></tr></table>.
Zonder tabel en tegen de linker kantlijn: [[Afbeelding:afbeeldingnaam.png]] (of .jpg of .gif of...).
Voor erg grote afbeeldingen kun je een link creëren middels [[Media:De_bestandsnaam.jpg]]. Het verdient aanbeveling de knop 'Toon bewerking ter controle' te gebruiken om vooraf te kijken hoe het eruit komt te zien.

Hoe werk ik met geluid?

Geluidsfragmenten zijn te gebruiken met [[Media:midibestand.mid|klikbare naam]], [[Media:wavebestand.wav|klikbare naam]], [[Media:oggbestand.ogg|klikbare naam]] enz. Wees wel heel voorzichtig met uploaden i.v.m. copyrights...

Andere vragen

Waar kan ik vragen stellen over de inhoud of organisatie van een pagina?

A. Op de overlegpagina! Boven elke pagina staat een knop 'overleg' naar een overlegpagina aangegeven. Ook boven deze pagina.

Iedereen hier kan een pagina bewerken; hoe betrouwbaar kan de inhoud dan zijn?

A. Wikisource is een experimenteel gemeenschapsproject en verschilt tot nu toe van alle andere encyclopedieën op het web. We weten dus nog niet hoe betrouwbaar het eindresultaat zal zijn. Je kunt dit het beste zelf beoordelen aan de hand van de artikelen. Dit project groeit met de dag en iedereen schaaft eraan mee. De Engelstalige Wikisource is al zó ver, dat je een redelijke indruk van het uiteindelijke resultaat kunt krijgen.

Kan één of andere malloot alles op Wikisource zomaar wissen?

A. Nee, niet echt. Daarvoor moet je een Moderator zijn, en dat word je niet zo maar. Iedereen kan weliswaar een pagina leegmaken, maar dat is zo weer hersteld (zie hieronder hoe dat moet). Als iemand echt grof bezig is geweest pagina's te vernielen, kunnen moderators die persoon blokkeren, zodat deze niet meer op Wikisource kan werken.blokkeren.

Hoe kan ik vandalisme of een gewiste pagina herstellen?

A. Dat kan heel eenvoudig, je klikt op de "geschiedenis" van het artikel (midden bovenaan). Je krijgt dan een lijst met versies te zien. Je klikt dan op de laatste waarvan je denkt dat deze goed is. Dan klik je op "bewerk". Je krijgt dan een waarschuwing dat het een oude versie is. Die negeer je en je slaat het artikel op zonder iets te veranderen. In de samenvatting schrijf je bijvoorbeeld "herstel tot versie door .... (naam Gebruiker)".

Wat gebeurt er als twee mensen op hetzelfde moment een pagina bewerken en willen opslaan?

A. Wie het eerst zijn bewerking opslaat zal er niets van merken. Nummer twee zal na het geven van het commando 'nakijken' of 'opslaan' de waarschuwing 'bewerkingsconflict!' op het scherm krijgen. Je ziet dan meteen ook het scherm van de nieuwste versie, waarop je jouw bewerking kunt invoegen, nakijken en opslaan.

Wat zien jullie als een kleine wijziging?

A. Als je bij het bevestigen van een wijziging het vakje Dit is een kleine wijziging aankruist, zal die wijziging niet te zien zijn in het overzicht van recente wijzigingen (behalve als je in je voorkeuren ingesteld hebt dat je kleine wijzigingen wel ziet in het overzicht van recente wijzigingen). Kleine wijzigingen zijn dan ook zaken die niet de moeite waard zijn om alle gebruikers op te wijzen: correcties van spelfouten, stijlfouten en typefouten, het corrigeren of aanbrengen van wikilinks en dergelijke. Het toevoegen van nieuwe informatie, hoe weinig ook, is dus geen kleine wijziging. Wees dus niet te bescheiden! Liever een kleine wijziging als grote markeren dan andersom.

Wat is het voordeel van zo'n 'kleine wijziging'?

A. Op je Voorkeuren-pagina kun je er als geregistreerde gebruiker voor kiezen om in bijvoorbeeld de lijst van Recente wijzigingen kleine wijzigingen niet getoond te krijgen. Dan worden dus alleen die artikelen opgesomd waaraan inhoudelijk gewerkt wordt, en niet die waarin slechts gepoetst wordt aan komma's, typfouten of stijl. Dat vinden velen overzichtelijker.

Is het mogelijk om de inhoud van de Wikisource in te laden om alles of een deel ervan in te passen in andere formaten?

A. Jawel, dat zal binnenkort mogelijk zijn.

Ik heb speciaal toestemming gekregen om een kopie van een foto of een artikel op de Wikisource te zetten. Kan ik dat dan doen?

A. Ja en nee. In principe valt alles in Wikisource onder de GNU Vrije Documentatie Licentie. Als je geen toestemming hebt om een foto of tekst op die manier te gebruiken, hoort het niet op Wikisource. Maar omdat foto's soms moeilijk te verkrijgen zijn, wordt het acceptabel geacht om foto's met striktere voorwaarden toe te voegen. Geef dan wel aan bij de afbeelding dat hij niet onder de GNU/FDL valt, en op de afbeeldingspagina wat de exacte restricties zijn. Eigenlijk doen we dit liever niet, dus als er een andere foto beschikbaar is die wel GNU/FDL of publiek domein is, dan geven we daaraan de voorkeur.

Kan ik links naar externe sites maken, zonder de inhoud te downloaden naar Wikisource?

A. Externe links zijn prima. Maar het is niet de bedoeling dat Wikisource een soort directory wordt. We willen in principe alle bestaande kennis en informatie zélf in deze encyclopedie hebben, in plaats van vooral door te verwijzen naar elders. Gebruik je externe links, zet ze dan zo mogelijk in een aparte sectie onderaan het artikel. Maar nogmaals, als het onbeschermd materiaal is (waar dus geen eigendomsrechten voor gelden), is het bijna altijd beter dat op de Wikisource zelf in te voeren.

Wat is het nut van het instellen van een gebruikersnaam?

A. Het is niet verplicht, maar hiermee kun je allerlei voorkeuren instellen. Ook komt je gebruikersnaam dan in plaats van een onpersoonlijk IP-nummer achter je bijdragen in de lijst met Recente wijzigingen te staan. Om je voorkeuren in te stellen: meld je eerst aan via Aanmelden en ga daarna naar Voorkeuren.

Wat is een goede manier om op een andere pagina een link naar de Wikisource te zetten?

A . De meesten van ons geven waarschijnlijk de voorkeur aan een directe link naar de Hoofdpagina van Wikisource NL of naar de Engelstalige site. Want dan zien nieuwkomers beter wat voor pagina het is, en worden ze hopelijk meteen enthousiast genoeg om mee te doen. Wil je per se een link plaatsen naar een bepaald onderwerp, dan moet je dat natuurlijk doen, wat houdt je tegen? Maar waarom geef je dan ook niet een link naar de hoofdpagina, met een korte beschrijving? Hoe meer deelnemers, hoe meer vreugd, dat geldt nog steeds, en zeker voor de Wikisource's in andere talen dan het Engels. Je kunt ook een Wiki-banner maken, of die van de Wikibeheerder gebruiken voor publiciteit.

Kan ik hele Wiki-onderdelen spiegelen (mirror) op mijn eigen site (en misschien een beetje aanpassen)?

A. Je mag WikisourceNL, of een deel daarvan, al dan niet veranderd op je eigen site plaatsen. Voorwaarde is wel dat ook jouw versie weer onder dezelfde licentie moet vallen.

Ik heb een site gevonden met informatie die volgens mij zeker in Wikisource thuishoort. Mag ik deze informatie aan Wikisource toevoegen?

A. Je mag niet ongevraagd de inhoud van een andere site kopiëren. Op het moment dat je toestemming hebt gevraagd aan de beheerder van de desbetreffende site en diegene akkoord is gegaan met de publicatie van de informatie op zijn site onder de GNU-licentie, dan mag dat wel. Als je een e-mail stuurt naar de beheerder is het handig om de standaard tekst hiervoor te gebruiken. Hierin wordt onder andere uitgelegd wat Wikisource is en wat de GNU-licentie inhoudt. Vermeld de bron van de informatie onderaan de pagina en voeg de bron toe aan de bronnenpagina.

Waar kan ik uitzoeken welke kleuren ik met welke bgcolor (achtergrondkleur) code bewerkstellig?

A: BGCOLOR="#000000" t/m BGCOLOR="#FFFFFF" waarbij voor elke positie de waarden zijn: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F.

Voor een vollediger uitleg en een kleurenkaart zie hier alsook kleurcodering.

Wat betekent...?

Zie: Wikisource:Terminologie