Hoofdportaal:Geschiedenis/Nieuwe geschiedenis/Tachtigjarige Oorlog

Tachtigjarige Oorlog

Bronnen bij de Tachtigjarige Oorlog (ook Nederlandse Opstand genoemd), een oorlog die van 1568 tot 1648 plaats vond in de Nederlanden. Tijdens deze oorlog werd in het noorden van de Nederlanden de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden opgericht. Het zuiden bleef in handen van Spanje.

Bijzondere onderwerpen

Eedverbond der Edelen, 1565

• 1565 Ontstaan van het Eedverbond der Edelen, een vereniging van vooral leden uit de lagere adel die ontevreden waren met het bewind.

Smeekschrift der Edelen, april 1566

• 1566 Het Verbond presenteert een smeekschrift aan landvoogdes Margaretha van Parma, dat werd afgewezen. Bij die gelegenheid zou de benaming geuzen zijn ontstaan.

Willem van Oranje roept op tot verzet, 14 april 1572

• 1572 Willem van Oranje roept op tot verzet nadat de Geuzen Den Briel veroverden op de Spanjaarden.

Pacificatie van Gent, 8 november 1576

• 1576 Pacificatie van Gent: te Gent gesloten vredesverdrag tussen de afgevaardigden van verschillende Nederlandse gewesten waarin bepaald werd dat de gewesten zouden samenwerken om de Spaanse troepen te verdrijven. Bovendien werd er godsdienstige verdraagzaamheid vastgelegd.

Unie van Utrecht, januari 1579

• 1579 Ontstaan van de Unie van Utrecht (vanaf eind januari): officiële vastlegging van een samenwerkingsverband van de noordelijke gewesten.

Ban tegen Willem van Oranje, 15 maart 1590

• 1580 Filips II verklaart in een zogenaamde Ban Willem van Oranje vogelvrij.

Plakkaat van Verlatinghe, 26 juli 1581

• 1581 Plakkaat van Verlatinghe: Filips II wordt door de noordelijke Nederlanden afgezet verklaard op grond van zijn tirannieke bewind.

Lijkschouwing van Willem van Oranje, 10 juli 1584

• 1584 Willem van Oranje wordt te Delft vermoord door Balthasar Gerards. Direct daarna wordt er een lijkschouwing op het lichaam van de vermoorde prins gepleegd.

Vonnis van Balthasar Gerards, 14 juli 1584

• De moordenaar van de prins van Oranje, Balthasar Gerards, wordt daarop ter dood veroordeeld.

Verraad van Tiel, 1606

• Anoniem (21 april 1621) ‘Saterdach voorleden den 17. April zijn in s’Graven-haghe […] met den sweerde gheexecuteert […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].

Twaalfjarig Bestand, 1609-1621; Gulik-Kleefse kwestie

• Anoniem (23 februari 1621) ‘De Clevische, ende Gulicksche Landen, ende Vorstendommen, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
• Anoniem (10 april 1621) ‘De Cleefsche ende Gulicksche Landen hebben haere Neuteraliteyt, by den Erts-Hertogh becomen, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].

Twaalfjarig Bestand, 1609-1621; het aflopen van het Twaalfjarig Bestand

• Anoniem (15 maart 1621) ‘Men verstaet dat d’Enghelsche met meestendeel der Nederlantsche Armade noch in de havenen van Spaengnien ende daer ontrent sich onthouden, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
• Anoniem (20 maart 1621) ‘Men seght datter eenen Petrus Peckius […] ghesonden sal worden, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
• Anoniem (27 maart 1621) ‘Voorleden maendage zijn in sGravenhaghe ghearriveert de Ambassadeurs vande Eerts-hertoghen, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].

Twaalfjarig Bestand, 1609-1621; voorbereidingen vanwege het aflopen van het Twaalfjarig Bestand

• Anoniem (15 maart 1621) ‘Vermits den Treves ten eynde loopt, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
• Anoniem (20 maart 1621) ‘De Ho: Mo: Heeren Staten Generael ende den Prince van Orangien laten mede niet na om op alle krijchs saken te Water ende te Lande goede ordre te stellen, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
• Anoniem (20 maart 1621) ‘Oock hoortmen uyt Brabandt, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
• Anoniem (10 april 1621) ‘De Krijghs-preparatie van de Hog. Mog. Heeren Staten ende Sijne Princelijcke Excellentie […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].
• Anoniem (21 april 1621) ‘VVt Venetien, den 6 April. 1621’, alinea 2, Courante uyt Italien, Duytslandt, &c., [p. 1].
• Anoniem (21 april 1621) ‘De Huysluyden onder ’tghebiedt der Ho: Mo: Heeren Staten, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].

Beschietingen aan de grens in Vlaanderen, april 1621

• Anoniem (21 april 1621) ‘Men verhoort dat uyt de Stadt Sluys daghelijcx gheschoten wordt […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].

Zeeroverij door het Staatse Leger

• Anoniem (5 mei 1621) ‘Men heeft tijdinghe uyt Zeelandt, […]’, [Tijdinghe uyt verscheyde Quartieren], [p. 2].

Campagne in Vlaanderen, mei 1640

• Anoniem (5 juni 1640) ‘Wt Brugge den 30 dito. [= 30 mei 1640]’, Ordinaris Dingsdaeghse Courante, [p. 2].
• Anoniem (5 juni 1640) ‘Wt Brugge den 31 dito. [= 31 mei 1640]’, Ordinaris Dingsdaeghse Courante, [p. 2].
• Anoniem (5 juni 1640) ‘Wt Antwerpen den 2 Iunij’, alinea 3, Ordinaris Dingsdaeghse Courante, [p. 2].
• Anoniem (5 juni 1640) ‘Wt Dordrecht den 3 dito. [= 3 juni 1640]’, Ordinaris Dingsdaeghse Courante, [p. 2].

Beleg van Charlemont door de Fransen, mei 1640

• Anoniem (5 juni 1640) ‘Wt Antwerpen den 2 Iunij’, Ordinaris Dingsdaeghse Courante, [p. 2].

Vrede van Münster, 30 januari 1648

• 1648 Met de Vrede van Münster eindigt de Tachtigjarige Oorlog.