Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Elementen of Hoofdstoffen
| ← Honore nelle medaglia de Ant. Pio | ‘Elementen of Hoofdstoffen’ door Cesare Ripa | De Elementen of Hoofdstoffen → |
| Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 117-118. Publiek domein. |
Elementen of Hoofdſtoffen.
Fuoco. Het Vier.
EEn Vrouwe diewelcke in beyde handen een ſchoon vat met Vier hout, daer van d’eene ſyde een Salamander ſal midden in ’t Vier ſtaen, en van d’ander ſyde oock een Phœnix mede in de vlamme, boven diewelcke een klaerblinckende Sonne ſal zijn, ofte in plaets van den Phœnix ſal een pirael of worm komen, ’t welck een Dier is met veeren, dat ſoo lange leeft als het in ’t Vier is, maer daer uyt loopende, vlieght het een weynigh, doch ſterft terſtont, gelijck Plinius en Thomas verhaelen.
Plinius ſeyt van den Salamander, dat het een Dier is als een Hagediſſe, vol ſterrekens, ’t welck nimmermeer voor den dagh komt, ten zy als ’t overvloedigh regent, maer by ſchoon weder, iſſet niet te vinden. Dit Dier is ſoo koud, dat oock het Vier daer van uyt gaet, niet anders dan of het ys waere, oock ſeytmen dat dit Dier in ’t Vier verkeert en leeft, alſoo dattet Vier veel eer ſal uytgedooft werden, als dat dit Dier eenige hinder daer van ſal ontfangen.
Aria. Lucht.
EEn Vrouwe met opgeſpreyde en in de wind ſwaeyende hayren, ſittende op een Wolcke, hebbende een ſchoone Pauwe aen de hand, weſende een Dier, dat Iuno de Goddinne van de Lucht, toegeheylight is: en men ſal in de Locht veele en verſcheyden Vogelkens ſien, en voor haere voeten ſal een Chameleon ſtaen, een Dier ’t welck nimmermeer eet oft drinckt, maer alleen by de wind leeft, gelijck Plinius verhaelt.
Acqua. Waeter.
EEn naeckte Vrouwe, wiens beſchaemde deelen bedeckt zijn, met een Hemels blau kleed, ſittende aen de voet van een klip, die van de Zee omcingelt is, waer dat in ’t midden twee of drie Zee-monſters zijn: houdende mette rechter hand een ſcepter, leunende met haer ſlincker elleboge op een kruyck, die veel Waeters en Viſſchen uytwerpt, hebbende op ’t hoofd een krans van groen riet dat in de poelen waſt, maer ’t ſoude noch beter zijn datſe een goude kroone droegh.
Aen dit Element of Hoofdſtoffe van ’t waeter, wort de ſcepter en kroone gegeven, overmits geen Element gevonden wordt, ’t welck den Menſche tot onderhout ſijns levens en tot vervullinge des Werrelts noodiger is als dat ſelve: Waer van oock de Poeet Heſiodus en Thales Mileſius geſeyt hebben, dat het Waeter niet alleen ’t beginſel is geweeſt van alle dingen, maer oock heerſcherinne over alle Elementen: Want dat ſelve verteert het Land, bluſcht het Vier uyt, en klimt boven de Locht: en uyt den Hemel over al nedervallende, is oorſaecke, dat alle noodwendige dingen door de aerde voortgebracht werden: Waer over het Water by de Heydenen in ſulcken achtinge en eerbiedinge was, datſe oock vreeſden by ’t selve te ſweeren: en alſſe daer by ſwoeren (gelijck Virgilius in ſijn vi Æeneiad. verhaelt) waſſet een onfeylbaere en vaſte eed, gelijck verſcheyden andere mede getuygen.
Terra. Aerde.
EEn ſittende Vrouwe, wiens kleed is van verſcheyden kruyden en bloemen, houdende in de rechter hand een Globe, op ’t hoofd een krans van blaederen, bloemen en kruyden, waer van oock een Overvloets hooren ſal gevult zijn, ’twelck zy in de rechter hand hout, ter ſyden haer is een Leeuwe en andere aerdſche gedierten.
Zy wort een deftige Vrouwe gemaeckt, om datſe van de Poëten Grootmoeder van alle Dieren genaemt wort, gelijck ſulx Ovidius en Lucretius uytdrucken.
Zy wort met een Globe en dat ſittende gemaeckt, om dat de Aerde rond en onbeweeghlijck is, gelijck Manilius ſeght.
Zy wort met een kleet vol bloemen en kruyden, en met een Overvloets hooren gemaelt van allerhande vruchten, met een bovengeſeyde krans op ’t hoofd, om dat het Aerdrijck veelderhande ſoorten van vruchten voortbrenght, gelijck ſulx Ovidius, Statius en Boccatius verhaelen.